Wysokie stężenie żelaza w wodzie to jeden z najczęstszych problemów, który dotyka właścicieli studni głębinowych. Nawet niewielkie z pozoru przekroczenia normy mogą się okazać bardzo uciążliwe. Jak usuwać żelazo z wody? Które metody polecają specjaliści z branży uzdatniania wody? Czy stacje wielofunkcyjne mogą zastąpić profesjonalne odżelaziacze i odmanganiacze wody? Na te i inne pytania postaram się odpowiedzieć w tym artykule.
Żelazo w wodzie – co warto wiedzieć?
Maksymalne dopuszczalne stężenie żelaza w wodzie wynosi 0,2 mg Fe/litr. Przekroczenie tej normy powoduje, że woda staje się mętna, a dodatkowo zmienia barwę i smak. Podobnie jak w przypadku manganu, żelazo w wodzie powoduje powstawanie plam na tkaninach podczas prania, a także osadza się na armaturze. W instalacji i podłączonych do niej urządzeniach powoduje korozję i zmniejsza światło rur doprowadzających wodę. O skutkach występowania żelaza w wodzie można pisać bardzo dużo, dlatego odsyłam w tym miejscu do moich poprzednich publikacji na blogu:
- Brudne kamienie i kostka w ogrodzie – jak temu zapobiec?
- Zażelaziona woda a system nawadniania – co zrobić?
- Czy zażelaziona woda jest szkodliwa?
- Bakterie żelazowe (żelaziste) w wodzie
Żelazo w wodzie może występować w dwóch formach – rozpuszczalnej i nierozpuszczalnej. Żelazo w postaci rozpuszczalnej, na drugim stopniu utleniania, na początku może być niezauważalne. Dopiero po napełnieniu naczynia wodą, ciecz zmienia kolor na brązowy. Zjawisko to wyjaśniłem poprzednim w artykule zatytułowanym: Dlaczego krystalicznie czysta woda ze studni robi się brązowa?
Żelazo w wodzie może też występować na trzecim stopniu utleniania, co można potwierdzić organoleptycznie. Oprócz zmiany barwy, smaku i koloru wody, żelazo widać często w formie drobnych, rdzawych opiłków. Dowiedz się, czy żelazo w wodzie jest szkodliwe dla zdrowia.
Jeśli zastanawiasz się jak usunąć żelazo z wody, musisz najpierw poznać jej skład fizykochemiczny. Od tego bowiem zależy dalsza droga postępowania. W tym celu zalecam najpierw profesjonalne badanie wody w laboratorium, a potem kontakt ze specjalistą zawodowo zajmującym się dobieraniem systemów uzdatniania wody. Usuwanie żelaza z wody to złożony proces, dlatego wybór konkretnej metody powinien być poprzedzony wielowymiarową analizą parametrów surowej wody, rodzaju instalacji, zużycia wody, a także indywidualnych potrzeb użytkowników. Takie zadanie warto więc powierzyć osobie, która ma już doświadczenie w tej dziedzinie i potrafi wskazać zalety, ale też wady poszczególnych rozwiązań z punktu widzenia inwestora.
Jak usuwać żelazo z wody i na co zwrócić uwagę?
Mając w ręku wyniki profesjonalnej analizy wody warto zwrócić uwagę nie tylko na stężenie żelaza w wodzie, ale także ilość manganu i jonu amonowego, odczyn pH, utlenialność, zasadowość, barwę i mętność. Dobór odpowiedniej metody powinien bez wątpienia uwzględniać te parametry oraz formę, w jakiej żelazo w wodzie występuje.
W jednym przypadku wystarczające może się okazać zastosowanie filtracji mechanicznej. W domach letniskowych i w obiektach zamieszkiwanych sezonowo, bardzo często montuje się filtry narurowe odżelaziające. Jeśli jednak przekroczenie stężenia żelaza jest naprawdę duże, najlepiej sięgnąć po profesjonalny odżelaziacz wody. Poniżej opisałem w dużym skrócie najpopularniejsze metody uzdatniania. Przeczytaj i dowiedz się jak usuwać żelazo z wody szybko i skutecznie.
Filtracja wstępna
Odpowiednio dobrane, profesjonalne filtry do wody to ważny etap uzdatniania wody z żelazem. Pierwiastek ten w pewnym stopniu zatrzymuje się bowiem na zwykłych mechanicznych filtrach do wody, wśród których dużą popularnością cieszą się profesjonalne filtry typu belgijskie Cintropur, a także nieco tańsze filtry typu Big Blue. Mechaniczne filtry wstępne pełnią też rolę ochronną, stanowiąc zabezpieczenie dla pozostałych urządzeń technologicznych (np. głowic sterujących przy odżelaziaczach).
Filtry narurowe odżelaziające
Na rynku znajdziemy też między innymi filtry narurowe z wkładami odżelaziajacymi. Takie wkłady posiadają wewnątrz mieszankę złóż, której zadaniem jest obniżenie stężenia żelaza i towarzyszącego mu manganu. Taki rodzaj oczyszczania wody stosuje się jednak rzadko, zazwyczaj na działkach lub w domkach letniskowych. Skąd to wynika? Otóż, naprawdę skuteczne odżelazianie jest procesem skomplikowanym, a niewielka powierzchnia filtracyjna, dostępna w filtrach narurowych, bywa po prostu niewystarczająca.
Skuteczność wkładów odżelaziających jest również uzależniona od parametrów wody. Aby ocenić możliwości takiego urządzenia, należy przeanalizować wyniki badania wody, szczególnie pod kątem utlenialności oraz odczynu pH wody. Zazwyczaj jednak konieczne okazuje się wcześniejsze napowietrzanie, a w 99% przypadków niezbędny jest także profesjonalny odżelaziacz wody.
Kolumny filtracyjne
Jeśli pozwala na to skład fizykochemiczny wody, żelazo można usuwać na kolumnie filtracyjnej. To tani sposób, jednak warunkiem jest między innymi to, aby żelazo dobrze wytrącało się z wody. Ten temat poruszyłem między innymi w artykule: Kolumna filtracyjna czy filtr narurowy z wkładem mechanicznym? Co wybrać?
Profesjonalne odżelaziacze i odmanganiacze wody
Za najbardziej skuteczne w walce z nadmiarem żelaza i manganu w wodzie uznawane są profesjonalne odżelaziacze i odmanganiacze wody. Dostępne na rynku urządzenia różnią się między sobą zasadą działania, budową, wielkością i ceną. Za najbardziej ekonomiczny i ekologiczny sposób odżelaziania wody uważa się profesjonalne odżelaziacze i odmanganiacze wody wykorzystujące wstępne napowietrzanie wody. Z wody wzbogaconej w duże ilości tlenu bardzo łatwo wytrącają się związki żelaza i manganu.
Na rynku spotkamy się z odżelaziaczami i odmanganiaczami wody, które potrzebują zewnętrznego napowietrzania. W takim wypadku niezbędny jest także aerator oraz ocynkowany zbiornik hydroforowy. Przy mniejszych przekroczeniach żelaza, można zamontować odżelaziacz i odmanganiacz wody z wbudowaną komorą sprężonego powietrza. Do wyboru są także odżelaziacze wody regenerowane nadmanganianem potasu pracujące na złożu typu Greensand.
Stacje wielofunkcyjne
Szukając sposobów na to, jak usuwać żelazo z wody, warto również zwrócić uwagę na złoża jonowymienne znajdujące się w stacjach wielofunkcyjnych. Odpowiednio skomponowana mieszanka różnych złóż filtracyjnych usuwa w przypadku takiego urządzenia aż pięć zanieczyszczeń jednocześnie, w tym: żelazo, mangan, związki organiczne, jon amonowy, a nawet twardość wody. Stacje wielofunkcyjne działają automatycznie i wymagają regeneracji roztworem solanki (woda + sól regeneracyjna). Warto jednak pamiętać, że choć mieszanki wielofunkcyjne całkiem dobrze radzą sobie z usuwaniem żelaza, producenci dość często zastrzegają maksymalne stężenie tego pierwiastka w wodzie. Więcej na ten temat napisałem w artykule: Jak działają wielofunkcyjne stacje uzdatniania wody?
Zmiękczacz wody a żelazo w wodzie
Czy wiesz, że niektóre rodzaje złóż zmiękczających wodę są w stanie poradzić sobie z niewielkimi przekroczeniami żelaza? Z tego względu część inwestorów decyduje się na montaż tylko zmiękczacza wody zamiast profesjonalnego odżelaziacza wody lub stacji wielofunkcyjnej. To niestety częsty błąd. Żelazo w wodzie zmniejsza bowiem żywotność żywicy jonowymiennej, przez co proces wymiany jonowej nie może zachodzić w pełni skutecznie i dokładnie. W efekcie wzrastają również koszty eksploatacji zmiękczacza wody związane z koniecznością częstszej wymiany złoża. Więcej na ten temat przeczytacie w artykule: Czy zmiękczacz wody jest w stanie usuwać żelazo?
Złoża przeznaczone do usuwania żelaza z wody
Istnieje wiele sposobów na usuwanie żelaza z wody. Poniżej opiszę złoża odżelaziające, z którymi najczęściej mamy styczność w dostępnych na rynku odżelaziaczach i odmanganiaczach wody.
Układ usuwający żelazo z wody nie może jednak obyć się bez właściwego filtra odżelaziajacego (tzw. odżelaziacz wody). Jest to przeważnie butla ciśnieniowa z głowicą sterująca. Butla ta wypełniona jest odpowiednio dobranym złożem odżelaziającym. Najczęściej stosuje się do tego celu złoże odżelaziające Klarsanit (Ironit), złoże odżelaziająco-odmanganiające Greensand lub złoże odżelaziająco-odmanganiające Defeman, a niekiedy także złoże zmiękczające Crystal-Right.
Złoże Klarsanit
Odżelaziające złoże Klarsanit (Ironit) charakteryzuje się dużą efektywnością, a na rynku wyróżnia się doskonałą ceną. Do jego płukania i regeneracji nie stosuje się żadnych środków chemicznych, co znacznie ułatwia eksploatację. Z drugiej strony złoże Klarsanit nie może być stosowane razem ze zbiornikami przeponowymi.
Złoże Greensand
Złoże odżelaziająco-odmanganiające Greensand może być stosowane razem ze zbiornikami przeponowymi. Usuwa zarówno żelazo, jak i towarzyszący mu mangan. Jego wadą jest konieczność stosowania do regeneracji preparatów chemicznych, takich jak nadmanganian potasu. Nieprawidłowa eksploatacja urządzenia może zatem prowadzić do zabrudzenia instalacji.
Złoże Defeman
Złoże odżelaziająco-odmanganiające Defeman pozwala na jednoczesne usuwanie żelaza i manganu, jednak podobnie jak złoże Klarsanit, nie może być stosowane łącznie ze zbiornikiem przeponowym. Jego zaletą jest duża efektywność i łatwość eksploatacji.
Złoże Crystal-Right
Przy niewielkich stężeniach żelaza, na poziomie 1 mg Fe/l, można sięgnąć po zmiękczające złoże Crysta-Right. Decydując się na takie rozwiązanie możesz wyeliminować z wody nie tylko żelazo, ale też niewielkie ilości manganu, amoniak, a nawet jony wapnia i magnezu odpowiedzialne za twardość wody. Złoże Crystal-Right może być stosowane w komplecie ze zbiornikiem przeponowym, a do jego regeneracji wystarczy typowa sól regeneracyjna.
Usuwanie żelaza z wody pod okiem profesjonalisty
Wiesz już, jak usuwać żelazo z wody. Pamiętaj również, że dobór odpowiedniej technologii uzdatniania wody wymaga doświadczenia i szczegółowej znajomości właściwości złóż oraz niezbędnych urządzeń. Masz jakiekolwiek pytania lub wątpliwości? Skontaktuj się ze mną. Wspólnie znajdziemy najbardziej optymalną metodę usuwania żelaza i manganu.
Stacje do usuwania żelaza z wody dostępne są w sklepie internetowym
