Na zewnątrz robi się coraz chłodniej, a to jest równoznaczne z rozpoczęciem sezonu grzewczego. Jeśli to będzie pierwszy okres grzewczy w Twoim nowym domu, który dopiero co został wykończony, koniecznie przeczytaj te informacje.
O temacie wody w instalacji grzewczej pisałem już kilkukrotnie. Informacje na ten temat możecie znaleźć między innymi w artykułach: Woda w instalacji grzewczej – jakie powinna mieć parametry? oraz Ogrzewanie podłogowe bez zmiękczacza wody. Te treści najlepiej potwierdzają, że istotny jest nie tylko wybór rodzaju ogrzewania domu i materiałów, z jakich zostaną wykonane instalacje, ale także aspekt samej jakości wody.
W przypadku gospodarstw domowych korzystających z indywidualnych systemów centralnego ogrzewania w rzeczywistości mało który właściciel myśli o tym, co się dzieje wewnątrz instalacji oraz w jakim jest stanie. Mamy tu do czynienia z układem zamkniętym, a więc mogłoby się zdawać, że raz napuszczona woda nie będzie powodowała stałych strat i nie ulegnie ponownemu zanieczyszczeniu.
Tymczasem z wody mogą wytrącać się osady, prowadzące do korozji i awarii. I właśnie z tego powodu należy zadbać nie tylko o temperaturę w układzie, sposób wykonania systemu i wykorzystane tworzywa, ale i jakość znajdującej się w nim wody.
Jednym z najważniejszych czynników związanych z parametrami wody, mających wpływ na instalację centralnego ogrzewania jest twardość wody.
Twarda woda a instalacja centralnego ogrzewania
W instrukcjach oraz ogólnych zaleceniach producentów można znaleźć informacje, że do napełnienia zładu (pojemności instalacji centralnego ogrzewania) zalecane jest zastosowanie wody o parametrach zgodnych z normami jakości wody przeznaczonej do spożycia. W Polsce te właściwości reguluje Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi.
Kłopot jednak stanowi dość spora skala dopuszczalnego stopnia twardości wody. Normy dopuszczają, aby ta wartość wynosiła między 60 a 500 mg CaCO3/l (3,3 – 28 dH). Ten szeroki przedział obejmuje zarówno wodę bardzo miękką, jak i wodę twardą, kierując się skalą twardości wody.
O samym zjawisku twardej wody można dowiedzieć się z tekstów: Jak usunąć twardość wody?, Czym jest twarda woda i jak ją zmiękczyć? oraz Twarda woda w domu – poznaj szokujące fakty!
Przy tym warto pamiętać, że woda o twardości powyżej 10 dH już kwalifikuje się do procesu zmiękczania. Dzięki temu będzie można ochronić powierzchnie mające styczność z przepływającą wodą przed wytrącaniem się dużej ilości osadu. W innym wypadku stan techniczny instalacji może być naprawdę zły.
O tym, jak wielkie znaczenie w przypadku instalacji centralnego ogrzewania ma stopień twardości wody informują sami producenci kotłów. Pod wpływem temperatury z wody o wysokiej zawartości jonów wapnia i magnezu zaczynają wytrącać się związki, tworzące osad zwany powszechnie kamieniem kotłowym.
Czy wiedzieliście, że jest to nawet 20 razy gorszy przewodnik ciepła niż stal?
Kamień kotłowy a instalacja centralnego ogrzewania
Kamień kotłowy tworzy warstwa węglanów wapnia (CaCO3) oraz w mniejszym stopniu magnezu (MgCO3). Powstaje w wyniku rozkładu wodorowęglanów wapnia i magnezu pod wpływem temperatury. Im wyższa twardość wody, tym z większą ilością osadu będziemy mieć do czynienia. O kamieniu kotłowym można się dokładnie dowiedzieć z artykułu: Co to jest kamień w wodzie?
Kamienny osad stanowi główną przyczynę spadku efektywności kotłów grzewczych między innymi poprzez zmniejszenie przewodności cieplnej wymiennika. Mniej energii jest transportowanej z gorących spalin do wody.
Kolejnym skutkiem stosowania wody o wysokim stopniu twardości w instalacjach centralnego ogrzewania jest zmniejszenie przekroju przepływu w wymienniku. Przez to zwiększeniu ulega wewnętrzny opór i zmniejsza się ilość wody przepływającej przez kocioł. Tym samym minimalizacji ulega ilość ciepła transportowanego z kotła do instalacji. Okazuje się, że już nawet warstwa 3 milimetrów osadu jest w stanie spowodować spore straty energii cieplnej. Niektóre źródła mówią nawet o stratach sięgających 30%.
Osady po twardej wodzie mają ogromny wpływ na utrudnienie prawidłowego działania komponentów kotła grzewczego, choćby na tłok siłownika zaworu trójdrogowego, wirnik pompy, pływak włącznika przepływu c.w.u.
Oderwany kamienny osad może przepływać w głąb instalacji grzewczej i zatrzymywać się na elementach takich jak choćby zawory termostatyczne, blokując ich prawidłową pracę.
To wszystko skutkuje wyższymi rachunkami za ogrzewanie, znacznym zmniejszeniem komfortu cieplnego i dodatkowymi wydatkami na wizyty ekipy serwisowej, która zajmie się naprawą awarii powodowanych przez osad.
O obecności kamienia w kotle grzewczym mogą świadczyć odgłosy trzasków wydobywające się z jego wnętrza. Jest to wynik pękania warstwy osadów spowodowany różnicą we właściwościach rozszerzalności cieplnej materiału wymiennika oraz kamienia kotłowego. To wiąże się z powstawaniem pary oraz odgłosu bulgotania, wynikającymi z kontaktu wody z nagle odsłoniętą powierzchnią wymiennika po oderwaniu się fragmentów osadu.
Nieodpowiednia jakość wody a centralne ogrzewanie
W ogólnym podsumowaniu szkód, jakie niesie ze sobą użytkowanie nieodpowiedniej jakości wody w centralnym ogrzewaniu można wymienić:
- Znaczny spadek efektywności systemu centralnego ogrzewania
- Wzrost zużycia paliwa
- Mniejszą ilość energii przesyłanej do instalacji grzewczej oraz ciepłej wody użytkowej
- Większą ilość zanieczyszczeń wytwarzanych przez kocioł grzewczy
- Większe prawdopodobieństwo wystąpienia awarii
Normy twardości wody a centralne ogrzewanie
Najczęściej producenci elementów i urządzeń przeznaczonych do instalacji grzewczych w swoich materiałach oraz instrukcjach odwołują się do wyznaczników zawartych w niemieckich wytycznych VDI 2035. Ten dokument określa standardy dotyczące jakości wody grzewczej oraz kotłowej.
Wytyczne wskazują, że aby uniknąć skutków stosowania wody o wysokim stopniu twardości w instalacji grzewczej w przypadku pojemności instalacji wodnej do 20 l/kW i urządzeń grzewczych o łącznej mocy ≤ 50 kW twardość wody powinna być następująca:
- Jeśli pojemność wody nie przekracza 0,3 l/kW, wymagana ogólna twardość wody nie powinna być wyższa niż 16,8 dH
- Jeśli pojemność wodna przekracza 0,3 l/kW, nie ma wymagań co do twardości wody
Przy tym należy brać pod uwagę, że większość kotłów wiszących ma pojemność nieprzekraczającą 0,3 l/kW.
W przypadku kotłów o mocy powyżej 50 l/kW i instalacji powyżej 20 l/kW (jednak mniejszej niż 50 l/KW) maksymalna ogólna twardość wody nie powinna przekraczać 11,2 dH.
Co zrobić, jeśli woda jest za twarda do centralnego ogrzewania?
Przede wszystkim należy zacząć od sprawdzenia twardości wody, jaką mamy zamiar wprowadzić do instalacji grzewczej. Można to zrobić na przykład za pomocą testera twardości wody. Informacje na ten temat w artykule: Tester twardości wody – jaki wybrać?
Jeśli pomiary wykażą wysoki stopień twardości wody, należy dostosować ten parametr do zaleceń producenta urządzenia grzewczego. Jednym ze sposobów jest założenie centralnego zmiękczacza wody.
Decydując się na takie urządzenie filtracyjne właściwie można upiec dwie pieczenie na jednym ogniu. Nie dość, że dostarczymy wodę o odpowiedniej jakości do instalacji centralnego ogrzewania i będziemy mieć pewność, że nie spowoduje awarii, to jeszcze na miękkiej wodzie skorzysta całe gospodarstwo domowe. Liczne argumenty potwierdzające tą tezę znajdziecie w artykule: Jak twarda woda wpływa na Twoje życie?
O tym, jak działa zmiękczacz wody przeczytacie w artykule: Jak działa zmiękczacz wody?, natomiast opinie użytkowników i najważniejsze informacje znajdują się w artykule: Zmiękczacz wody – naprawdę działa? Opinie, cena, gdzie kupić?
Zadbaj o ciepło w domu i mniejsze wydatki
O dobrą jakość wody i jej odpowiedni stopień twardości warto zatroszczyć się już na etapie projektowania domu i instalacji. Zmiękczacz wody staje się w coraz większej ilości gospodarstw domowych podstawowym elementem wyposażenia. Dzięki temu urządzeniu filtracyjnemu można sporo zaoszczędzić i cieszyć się naprawdę dobrą jakością wody, a przy tym wydajnie wykorzystywać energię cieplną w sezonie grzewczym.
Jeśli zmiękczacz wody zostanie zainstalowany jeszcze przed napełnieniem instalacji grzewczej, problemy dotyczące osadu i wszystkich nieprzyjemności z nim związanych z pewnością nas ominą.
Zastosowanie centralnego zmiękczacza do napełniania instalacji CO to nie zawsze jest ( właściwie to nigdy nie jest ) dobry pomysł. Zmiękczacze oparte o żywicę jonowymienną i sól znacznie zwiększają elektroprzewodność wody co w instalacji zbudowanej z różnych materiałów prowadzi do ich szybkiej korozji.
Jak to się mówi: lepiej późno niż wcale 😉 Mieszkamy w domu od 6 lat i dopiero zakładamy zmiękczacz. Mam nadzieję, że koszty się obniżą, bo bardzo dużo pieniędzy wydawałam na chemię i odkamieniacze do domu.
Wiele osób zastanawia się czy twarda woda faktycznie może mieć aż taki wpływ na kocioł grzewczy. My jesteśmy najlepszym dowodem na to, że tak. Lepiej już na początku założyć zmiękczacz wody i mieć z głowy. Jak się tego nie zrobi to awarie i koszty praktycznie gwarantowane.
Twarda woda może bardzo zniszczyć naszą instalację. Przekonałem się na własnej skórze. Szkoda pieniędzy na wymianę kotła czy sprzętów AGD, lepiej raz zainwestować w stację i mieć problem z głowy. Bo późniejsze koszty przy twardej wodzie są kompletnie bez sensu. Przy zmiękczaczu nie ma takich problemów.
Jeśli woda jest naprawdę twarda, to wyrządza okropne szkody w domu. Byłem raczej sceptyczny do takich urządzeń, ale rzeczywiście zaczynam widzieć jakimi kosztami nas obarcza twarda woda. Odczuwają to wszystkie urządzenia AGD (oprócz żelazka, do którego nalewamy wody demineralizowanej ze sklepu). Boję się, że zaraz padnie mi zmywarka. Jak kupię zmiękczacz, to pewnie i tak się ich nie uratuje…