„Czy mogę zainstalować zmiękczacz wody, jeśli korzystam z POŚ?” – to pytanie, które powraca co jakiś czas i nurtuje wielu użytkowników przydomowych oczyszczalni ścieków. Czy zmiękczacz wody przy POS to dobry pomysł? Czym właściwie są przydomowe oczyszczalnie ścieków i czym się charakteryzują?
Czym jest przydomowa oczyszczalnia ścieków (POŚ)?
Aby dobrze przyjrzeć się temu tematowi należy zacząć od podstaw. Przydomowe oczyszczalnie ścieków to zbiór połączonych ze sobą urządzeń, których zadaniem jest neutralizacja ścieków, które wytwarza konkretne gospodarstwo domowe lub zespół budynków. Stanowią cenioną przez wielu alternatywę szamba.
Należy pamiętać o tym, że przydomowej oczyszczalni ścieków nie można wybudować na terenach sieci kanalizacyjnej. Z praktycznych informacji warto wiedzieć, że oczyszczalnie o wydajności 7 m3/dobę nie podlegają obowiązkowi uzyskania pozwolenia na budowę.
Oczyszczalnia ścieków musi posiadać Aprobatę Techniczną Instytutu Ochrony Środowiska.
Na rynku można się spotkać z kilkoma rodzajami POŚ. Wśród nich warto wymienić:
- Oczyszczalnię z drenażem rozsączającym
- Oczyszczalnię z filtrem piaskowym
- Oczyszczalnię z filtrem grunotowo – roślinnym
- Oczyszczalnię ze złożem biologicznym
- Oczyszczalnię z komorą osadu czynnego
W Polsce najczęściej spotykanymi przydomowymi oczyszczalniami ścieków są te z drenażem rozsączającym oraz ze złożem biologicznym. Wybór tych metod nie zależy od ich skuteczności lecz ceny inwestycji – z ekonomicznego punktu widzenia są po prostu najtańsze. Obecnie odchodzi się od oczyszczalni z drenażem rozsączającym.
Dobór odpowiedniego rodzaju przydomowej oczyszczalni jest uzależniony od możliwości finansowych, ale także od uwarunkowań technicznych i prawnych.
Po co zakłada się przydomowe oczyszczalnie ścieków?
Przydomowa oczyszczalnia ścieków jest uznawana za najlepszy pomysł w przypadku braku możliwości podłączenia do systemu kanalizacyjnego.
Jak działa przydomowa oczyszczalnia ścieków?
Wyróżnia się dwa główne etapy w procesie działania przydomowej oczyszczalni ścieków. Są to:
- Oczyszczanie beztlenowe
Ten proces zachodzi w zbiorniku zwanym osadnikiem gnilnym. Na tym etapie zachodzi mechaniczne oddzielenie zanieczyszczeń. Ścieki najpierw ulegają dekantacji, a następnie fermentacji.
W przypadku zawartości dużej ilości tłuszczów w ściekach będzie konieczna instalacja separatora tłuszczu. Jest on w stanie zatrzymać tłuszcze i fragmenty ciał stałych. Jego funkcją ogólna jest wstępne oczyszczanie ścieków gospodarczych. Obecność tego urządzenia jest często konieczna ze względu na ochronę pozostałych elementów instalacji. Separator tłuszczu szczególnie warto zastosować w przypadku, gdy oczyszczalnia znajduje się blisko budynku. Bez separatora istnieje niebezpieczeństwo wychładzania ścieków i osadzania się tłuszczu wewnątrz rur kanalizacyjnych, a to powoduje zmniejszenie wydajności oczyszczalni.
- Oczyszczanie tlenowe
Wstępnie oczyszczone ścieki są kierowane do doczyszczania tlenowego. W zależności od wybranej oczyszczalni etap ten może odbywać się na złożu biologicznym lub w napowietrzonych częściach piasku i żwiru pod drenażem rozsączającym w filtrze piaskowym. Ten proces może być wspomagany urządzeniami napowietrzającymi.
Ścieki po oczyszczaniu beztlenowym oraz tlenowym są prowadzone do odbiornika, którym może być: woda płynąca, stojąca lub po prostu grunt. Jeżeli mamy do czynienia z ostatnim przypadkiem, wtedy do rozprowadzania ścieków potrzebna będzie studnia chłonna lub powinno to odbywać się za pomocą drenażu rozsączającego.
Bakterie w przydomowej oczyszczalni ścieków
Bakterie są niezbędne w procesie fermentacji, który zachodzi na etapie oczyszczania beztlenowego. Takie bakterie już znajdują się w ściekach, jednak aby cały proces mógł odbywać się szybciej często stosuje się odpowiednie preparaty. Ich zadaniem jest nie tylko poprawa wydajności rozkładu, ale także zminimalizowanie możliwości wystąpienia specyficznego zapachu. Zastosowanie bakterii gnilnych sprawia, że w zbiorniku pozostają mniejsze ilości osadu. Biopreparaty należy wprowadzać do instalacji raz na 2 lub 3 tygodnie.
Dosypywanie bakterii nie zawsze jest koniecznością, jednak mimo to wielu użytkowników przydomowych oczyszczalni decyduje się na to działanie w celu pewności, co do prawidłowości przebiegu procesu.
Plusy i minusy przydomowej oczyszczalni ścieków
Największym plusem POŚ jest stosunkowo tania eksploatacja. Co prawda na początku instalacja przydomowej oczyszczalni jest droższa od szamba, jednak inwestycja zwraca się już po kilku latach i w perspektywie długoletniego korzystania jest tańsza od użytkowania szamba. W dodatku nie wymaga tak częstej konserwacji jak szambo. Nie trzeba też przejmować się okresowym, regularnym wywozem fekaliów.
Przydomowe oczyszczalnie ścieków są uznawane za ekologiczne i bezpieczne. Ekologiczne, ponieważ zanieczyszczenia, które znajdują się w ściekach są poddawane naturalnym procesom biologicznym. Ostatecznie rozkładają się do bardzo prostych związków, które kompletnie nie mają wpływu na środowisko. Bezpieczne, ponieważ roztwór opuszczający przydomową oczyszczalnię może być bez przeszkód odprowadzany do rzeki lub rozpuszczany do gruntu. Nie ma najmniejszego zagrożenia dla indywidualnych ujęć wody.
Wśród ogólnych wad opisywanych przez użytkowników przydomowych oczyszczalni ścieków wymieniane są: zamieranie bakterii przy nieregularnym zasilaniu zbiornika (a tak się dzieje na przykład w trakcie urlopu), czasem istnieje konieczność wyeliminowania niektórych środków myjących, oczyszczalnie mają problem z rozkładem tłuszczów, a niektórzy z użytkowników wspominają o tym, że olejów stosowanych do smażenia nie wolno wylewać do zlewu. W dodatku sam separator tłuszczu wymaga okresowego oczyszczania.
Poniżej przedstawiam wady i zalety każdego z typów przydomowych oczyszczalni ścieków.
- Oczyszczalnia z drenażem rozsączającym
Do zalet tego rodzaju należy: prosta budowa, niskie koszty instalacji oraz eksploatacji całego systemu, stosunkowo długa żywotność. Całość jest praktycznie bezawaryjna. Minusem wyboru tego rozwiązania jest to, że zajmuje dużo miejsca. Użytkownik nie ma kompletnej kontroli nad zakopanymi częściami. W dodatku występuje konieczność stosowania preparatów, które zapewnią odpowiednią florę bakteryjną. Istnieją przesłanki od użytkowników, że przy niskim poziomie bakterii z instalacji może wydobywać się nieprzyjemny zapach. Ponadto około dwa razy w roku należy wyciągnąć filtr z osadnika i go dokładnie przepłukać. Zimą nie należy zostawiać na długo przydomowej oczyszczalni ścieków bez zasilania.
- Oczyszczalnia z filtrem piaskowym
Wśród zalet tej metody można wymienić: niskie koszty zakupu i użytkowania, prostą budowę, oprócz tego jest duża odporność w przypadku wahań w dopływie ścieków. Wadą jest to, że zajmuje sporą powierzchnię i koniecznie trzeba ją zabezpieczyć przed oddziaływaniem czynników zewnętrznych.
- Oczyszczalnia z filtrem grunotowo – roślinnym
Wśród zalet warto wymienić: wysoką redukcję zanieczyszczeń, możliwość wykorzystania roślinności, a także dużą odporność na nieregularną dostawę ścieków. Jako minusy natomiast podawane są: duża powierzchnia potrzebna na montaż oraz wysokie koszty utrzymania.
- Oczyszczalnia ze złożem biologicznym
Plusem tego rodzaju oczyszczalni jest duża odporność na nieregularną dostawę ścieków, dobra redukcja zanieczyszczeń. Taka oczyszczalnia może zostać zamontowana nawet na małej działce. Wady? Przede wszystkim konieczność czyszczenia złoża oraz wymiany elementów mechanicznych.
- Oczyszczalnia z komorą osadu czynnego
W tym przypadku zaletą będzie skuteczna redukcja zanieczyszczeń, równomierne oczyszczanie, możliwość wykorzystania ścieków, które już zostały odpowiednio oczyszczone. Przydomowa oczyszczalnia z komorą osadu czynnego musi zostać podłączona do sieci elektrycznej, należy pamiętać o regularnym zasilaniu ścieków, jest awaryjna i będzie wymagała poświęcenia czasu na naukę obsługi.
Czy można mieć zmiękczacz wody posiadając przydomową oczyszczalnię ścieków?
Ogólnie rzecz ujmując nie ma przeciwwskazań do montażu zmiękczacza wody przy posiadaniu POŚ. Wiele jednak zależy od tego, jak dużo soli jest wprowadzanej do układu oraz jaką wielkość ma układ. Im większy układ i im mniej wprowadzanej soli, tym lepiej.
Na ilość wprowadzanej soli do układu ma z kolei wpływ stopień twardości wody oraz sama jakość i wielkość urządzenia filtracyjnego.
Obecność dużego stężenia soli w układzie oczyszczania może utrudniać rozwój i pracę bakterii. Sól nie może jednak spowodować, że bakterie przestaną całkowicie funkcjonować i działać. Jedyne, co tak naprawdę może się wydarzyć to lekkie obniżenie skuteczności oraz wolniejszy rozkład ścieków. Na przykład udowodniono, że sól zmniejsza wydajność usuwania BZT (biochemiczne zapotrzebowanie tlenu) jedynie o kilka procent.
Dla przydomowych oczyszczalni ścieków z metodą drenażu rozsączającego, filtrem piaskowym i filtrem gruntowo – roślinnym obecność soli w ściekach praktycznie nie ma znaczenia. Należy natomiast zachować większą ostrożność i skontaktować się z producentem w wypadku oczyszczalni ze złożem biologicznym i komorą osadu czynnego.
Niektórzy producenci przydomowych oczyszczalni ścieków już w warunkach gwarancyjnych zaznacza, że nie wolno stosować jakichkolwiek urządzeń regenerowanych roztworem solanki. Wtedy nie ma dyskusji i można zapomnieć o zmiękczaniu wody z wymianą jonową (zobacz co to jest wymiana jonowa). Część producentów pozostawia w tej kwestii wolną rękę i decyzja zależy wyłącznie od woli użytkownika i rozpatrzenia plusów oraz minusów takiego rozwiązania.
Eksperci z branży uzdatniania wody doradzają właścicielom przydomowych oczyszczalni ścieków i zmiękczaczy wody dorzucanie większej ilości bakterii dla zachowania prawidłowości procesu rozkładu.
