Bakteria Legionella rozwija się w temperaturze 38-42°C, przez co często pojawia się w instalacjach z ciepłą wodą. Nie jest szkodliwa w przypadku jej wypicia, ale kiedy dostanie się do płuc w postaci wodnego aerozolu, powoduje groźne powikłania. Usuwanie Legionelli odbywa się za pomocą dezynfekcji fizycznej lub chemicznej.
Spis treści:
- Bakterie Legionella – podstawowe informacje
- Jak usunąć bakterie Legionella z wody w domowej instalacji?
- Jak ograniczyć ryzyko rozwoju bakterii Legionella w domowej instalacji?
- Bakterie Legionella w domowej instalacji- podsumowanie
Bakterie Legionella – podstawowe informacje
Bakterie Legionella zostały wykryte dopiero w roku 1976, choć początkowo nie spodziewano się, że to właśnie one są przyczyną dużej liczby zachorowań. Podczas jednego ze zjazdów amerykańskiej organizacji kombatanckiej American Legion wykryto aż 221 przypadków silnego zapalenia płuc, które doprowadziło do śmierci 34 osób. Leczenie antybiotykowe nie przynosiło żadnych efektów, a wszyscy chorzy korzystali z usług hotelu Bellevue-Stratford w Filadelfii. Wnikliwe dochodzenie wykazało, że przyczyną złego stanu zdrowia tak wielu osób była nieznana dotąd bakteria, która zagnieździła się w hotelowej instalacji ciepłej wody. To właśnie na cześć legionistów nowy patogen nazwano Legionella pneumophila, a wywoływaną przez niego chorobę – legionellozą[1].
Legionelloza została oficjalnie uznana za chorobę zakaźną przez polskie Ministerstwo Zdrowia.
Przebieg choroby wywoływanej przez bakterie Legionella
Legionelloza objawia się zazwyczaj na dwa sposoby. Pierwsza odmiana jest w swoim przebiegu bardzo zbliżona do zapalenia płuc, gdyż u chorego pojawia się ból w klatce piersiowej, kaszel, złe samopoczucie i trudności z oddychaniem. Niepokojący może być fakt, że jej śmiertelność sięga aż kilkunastu procent. Światowa Organizacja Zdrowia prowadzi ewidencję w tym zakresie i według aktualnych szacunków co roku z powodu zakażenia bakterią Legionella umiera 20 – 100 tysięcy osób[2], przy czym większości tych zgonów winna jest źle postawiona diagnoza i niewłaściwe leczenie.
Zaobserwowano także lżejszą odmianę choroby legionistów, która w swoim przebiegu bardzo przypomina grypę i trwa najwyżej kilka dni. Co ważne, Legionelloza może również przybierać postać pozapłucną i uszkadzać narządy wewnętrzne, natomiast w formie przewlekłej powoduje nawracający kaszel lub problemy z układem pokarmowym.
Bakterie Legionella w wodzie – normy
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 13 listopada 2015 r. (Dz.U. 2015 poz. 1989) w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, od 28 listopada 2015 r. istnieje obowiązek wykonywania badań wody pod kątem obecności bakterii z rodzaju Legionella w budynkach zamieszkania zbiorowego, a także w zakładach opieki zdrowotnej zamkniętej, w punktach czerpalnych wody wykorzystywanej w produkcji lub obrocie żywnością oraz w punktach czerpalnych wody wykorzystywanej do działalności handlowej.
Normy wody pitnej dla bakterii Legionella wynoszą 100 jtk/100 ml. W miejscach, gdzie przebywają osoby o obniżonej odporności wskaźnik ten wynosi 50 jtk/1000 ml.
W przypadku uzasadnionych podejrzeń, że w instalacji znajduje sięLegionella konieczna jest mikrobiologiczna analiza wody. Jeśli wyniki z laboratorium potwierdzą obecność patogenów, wówczas należy sięgnąć po odpowiednie metody uzdatniania wody.
Aby dowiedzieć się jak usunąć bakterie z wody szybko i skutecznie, najlepiej poprosić o pomoc eksperta z branży.
Tym, co naprawdę skutecznie eliminuje zagrożenie ze strony Legionelli, są preparaty zawierające chlor lub jego pochodne. Zazwyczaj polecam w tym przypadku dwutlenek chloru, ale bakterie w wodzie można również eliminować metodami fizycznymi, montując lampy UV.
Piotr Pisarski
Warunki rozwoju dla bakterii
Bakteria Legionella bytuje naturalnie w wodach słodkich, a niekiedy w wodzie morskiej, gdzie zazwyczaj nie stanowi zagrożenia dla człowieka. Problem pojawia się wówczas, gdy bytuje w instalacjach budynków użytkowanych przez ludzi.
Instalacje z ciepłą wodą oraz klimatyzacja to perfekcyjne środowisko do rozwoju bakterii Legionella, które namnażają się w temperaturze 38-42°C.
Zdarza się też, że bakterie Legionella bytują w instalacjach z wodą zimną, jednak w niższych temperaturach rozwój patogenu jest znacznie wolniejszy. Inne czynniki potęgujące zagrożenie ze strony tych groźnych drobnoustrojów to kamień w wodzie zostawiający osady, rdza i biofilm oraz miejsca ze znacznie spowolnionym przepływem wody, typu ślepe odcinki instalacji lub zbyt duże bojlery.
Do organizmu ludzkiego bakterie Legionella dostają się zazwyczaj wraz z aerozolem wodno-powietrznym wdychanym podczas korzystania z pryszniców, jacuzzi, klimatyzatorów, nawilżaczy powietrza, węży ogrodowych, czy spryskiwaczy.
Zawsze podkreślam, że korzystając z podgrzewaczy magazynujących wodę trzeba liczyć się z tym, że do zakażenia bakterią Legionella może dojść nawet podczas rutynowych codziennych czynności, takich jak choćby mycie rąk.
Piotr Pisarski
Jak usunąć bakterie Legionella z wody w domowej instalacji?
Jeśli dojdzie do skażenia, usuwanie bakterii Legionella z wody powinno przebiegać dwuetapowo. W pierwszej fazie należy przepłukać całą instalację oraz wszystkie zbiorniki gorącą wodą o minimalnej temperaturze 70°C przez co najmniej 15 minut (dezynfekcja termiczna). Kolejnym etapem jest dezynfekcja, którą można wykonać metodami chemicznymi lub fizycznymi.
Dezynfekcja chemiczna
W ramach dezynfekcji chemicznej najskuteczniejszym rozwiązaniem jest dozowanie dwutlenku chloru do instalacji z wodą. Takie działanie wyeliminuje nie tylko bakterie Legionella, ale też zniszczy biofilm, w którym mogą bytować inne szkodliwe drobnoustroje. Szokową dezynfekcję chemiczną przeprowadza się za pomocą systemów dozujących lub generatorów dwutlenku chloru.
Dezynfekcja fizyczna
Lampy bakteriobójcze są uznawane za jedną z najskuteczniejszych metod dezynfekcji wody, a jednocześnie nie mają wpływu na walory smakowe czy zapachowe kranówki. Sercem każdej lampy UV jest żarnik emitujący promieniowanie ultrafioletowe, które niszczy DNA mikroorganizmów bez konieczności stosowania środków chemicznych. Warto zapamiętać, że woda trafiająca do lampy UV nie może zawierać żadnych zanieczyszczeń mechanicznych oraz powinna się charakteryzować niskim stopniem twardości. W celu weryfikacji fizykochemicznego składu kranówki, najlepiej przeprowadzić badania wody.
Należy mieć na uwadze, że choć promieniowanie UV skutecznie niszczy bakterie, działa tylko lokalnie, czyli w miejscu przepływu wody poprzez lampę bakteriobójczą. W związku z tym, takie rozwiązanie nie nadaje się do dezynfekcji większych obiegów wody z kilkoma miejscami odbioru, długimi odcinkami i zastojami wody.
Jak ograniczyć ryzyko rozwoju bakterii Legionella w domowej instalacji?
W celu ograniczenia ryzyka związanego z występowaniem bakterii Legionella w domowej instalacji warto[1]:
- Sprawdzić temperaturę wody ciepłej w instalacji
- Czyścić i dezynfekować grzejniki i zbiorniki wody ciepłej przynajmniej raz w roku
- Utrzymywać temperaturę wody ciepłej powyżej 55°C i zimnej poniżej 20°C
- Nie dopuszczać do zastojów wody w instalacji lub jej częściach (zapewnić wodzie odpowiednią cyrkulację)
- Stosować okresowe przegrzewanie wody
Jeśli przez dłuższy czas przebywasz poza domem, zanim wejdziesz pod prysznic lub weźmiesz ciepłą kąpiel, puść z kranu strumień gorącej wody przez kilka minut.
Piotr Pisarski
Bakterie Legionella w domowej instalacji – podsumowanie
Bakteria Legionella może wystąpić w każdej instalacji, jednak szczególną uwagę na ten problem powinny zwrócić osoby posiadające w domach klimatyzatory oraz zbiorniki magazynujące ciepłą wodę. W celu eliminacji zagrożenia należy regularnie badać wodę pod kątem bakteriologicznym, zwłaszcza w przypadku własnego ujęcia. Jeśli dojdzie do skażenia, najlepiej sprawdzi się dezynfekcja chemiczna oraz, stosowana również profilaktycznie, dezynfekcja fizyczna w postaci lamp UV. W kwestii zdrowia nie warto szukać kompromisów. Zadbaj o czystość wody w domowej instalacji i postaw na sprawdzone rozwiązania polecane przez ekspertów w branży uzdatniania wody.
