Zmiany klimatu to jedno z największych zagrożeń XXI wieku. Susze, powodzie oraz topnienie lodowców mają daleko idące konsekwencje związane z dostępnością wody pitnej, bezpieczeństwem żywnościowym oraz zdrowiem publicznym. Wieści ze świata naukowego są coraz bardziej alarmujące.
Spis treści:
- Wpływ zmian klimatycznych na światowe zasoby wodne
- Dlaczego warto filtrować wodę w domu?
- Woda a bezpieczeństwo żywnościowe
- Zmiany klimatyczne a konflikty o wodę
- Woda a zmiany klimatu okiem eksperta – podsumowanie
Wpływ zmian klimatycznych na światowe zasoby wodne
Woda jest bezpośrednio powiązana z funkcjonowaniem ekosystemów, produkcją żywności, energetyką i zdrowiem publicznym. Zmiany klimatyczne powodują globalny wzrost temperatur, przez co zmienia się również cykl hydrologiczny, a w konsekwencji rośnie częstotliwość występowania ekstremalnych zjawisk pogodowych. Wszystko to ma także bezpośredni wpływ na dostępność wody pitnej oraz możliwości produkcji rolnej.
W wyniku globalnego ocieplenia regiony, które już wcześniej doświadczały niskich opadów (np. Sahel w Afryce oraz niektóre obszary basenu Morza Śródziemnego), stają się jeszcze bardziej suche. Efekt pustynnienia ma z kolei niebagatelny wpływ na obieg wody w przyrodzie. Zmienia się poziom wód w rzekach i jeziorach, wilgotność gleb, a nawet procesy zasilania pokrywy śnieżnej. Jednocześnie wzrasta poziom zanieczyszczenie wód, a woda do celów spożywczych musi być oczyszczana za pomocą coraz bardziej zaawansowanych metod i technologii.
Ilość wody na Ziemi jest stała i wynosi niecałe 1,4 miliarda kilometrów sześciennych, przy czym aż 95,8 proc. stanowią wody oceaniczne. Woda słodka to zaledwie 2,5 proc. światowych zasobów, jednak jej dostępność podlega wahaniom w wyniku zanieczyszczenia środowiska oraz nadmiernej eksploatacji środowiska naturalnego.
Tam, gdzie zmiany klimatyczne powodują większą intensywność opadów, dochodzi do gwałtownych powodzi, które niszczą lokalną infrastrukturę i zagrażają życiu mieszkańców. Tego typu zjawiska obserwuje się coraz częściej w Europie Wschodniej i Środkowej, również w Polsce.
Spowodowane topnieniem lodowców, podnoszenie się poziomu oceanów stanowi szczególne zagrożenie dla nisko położonych obszarów przybrzeżnych, co dla wielu państw (Holandia, Malediwy, Kiribati) może oznaczać całkowitą utratę zamieszkałych terenów. Oprócz tego, topnienie pokrywy lodowej, która dotychczas stanowiła ważne źródło wody w Andach i w Himalajach, zaburza sezonowe dostawy tego cennego surowca dla milionów mieszkańców tych terenów. To jednak nie wszystko.
Postępująca industrializacja powoduje, że rośnie również nasz ślad wodny, czyli bezpośrednie i pośrednie zużycie tego cennego surowca. W wyniku ogromnego zapotrzebowania rolnictwa i przemysłu na wodę następuje m.in. osuszanie mokradeł, czy zmniejszanie przepływu w rzekach. Wszystko to negatywnie wpływa na bioróżnorodność, prowadząc w konsekwencji do zaniku siedlisk wielu gatunków roślin i zwierząt, stanowiących ważne ogniwa w środowisku naturalnym.
Dlaczego warto filtrować wodę w domu?
W obliczu zachodzących zmian klimatycznych i postępującego zanieczyszczenia wód gruntowych i powierzchniowych, konieczne staje się uzdatnianie wody pitnej i użytkowej.
Wzrost częstotliwości zachodzenia ekstremalnych zjawisk pogodowych zwiększa zanieczyszczenie wód m.in. poprzez spływy powierzchniowe niosące ze sobą szkodliwe substancje. W efekcie jakość wody ulega stopniowej degradacji, a to stwarza ryzyko zarówno dla ludzkiego zdrowia, jak i lokalnych ekosystemów.
Na tym tle, kluczowym narzędziem w zapewnieniu bezpiecznej wody do celów bytowych jest jej filtracja. Nowoczesne filtry kuchenne oraz centralne stacje uzdatniania wody skutecznie eliminują takie zanieczyszczenia jak wirusy i bakterie w wodzie, metale ciężkie, pestycydy, herbicydy, czy różnego rodzaju substancje ropopochodne. Ponieważ jednak dobór odpowiedniej metody nie zawsze jest prosty, o pomoc w tej kwestii zawsze warto poprosić specjalistę.
Wśród urządzeń, które aktualnie cieszą się największym powodzeniem jest odwrócona osmoza oraz ultrafiltracja. Tego typu filtry kuchenne to idealne rozwiązanie dla osób, które chcą korzystać z kranówki bez obaw o potencjalne zanieczyszczenia. Filtracja wody w domu lub na poziomie lokalnym redukuje tym samym zapotrzebowanie na wodę butelkowaną, obniżając zużycie plastiku i emisje wynikające z jego produkcji oraz dystrybucji.
Z roku na rok rośnie na szczęście wiedza konsumentów, jak oszczędzać wodę, co skłania ich do podejmowania bardziej świadomych decyzji, takich jak choćby zbieranie deszczówki.
Korzyści płynące z gromadzenia deszczówki są niepodważalne. Polecam ją zarówno do podlewania roślin wokół domu, jak i do zasilania obiegu sanitarnego. W praktyce, wiedząc jak oczyścić wodę deszczową zyskujesz po prostu darmowe źródło wody do różnych celów.
Piotr Pisarski
W obliczu zmieniających się warunków klimatycznych, uzdatnianie wody to nie tylko element zrównoważonego podejścia do gospodarki wodnej. Dzięki nowoczesnym technologiom możliwe jest bowiem zapewnienie czystej kranówki nawet w trudnych warunkach, wszędzie tam, gdzie jest to konieczne.
Woda a bezpieczeństwo żywnościowe
Według FAO (ang. Food and Agriculture Organization), aż 70 proc. światowego zużycia wody przypada na sektor rolnictwa[1]. Zmiany klimatyczne powodują nierównomierne rozłożenie opadów, co prowadzi do zmniejszenia plonów w wielu częściach świata. W niektórych regionach rolnictwo staje się mniej wydajne, a zmieniające się warunki pogodowe (np. dłuższe okresy suszy) zmuszają rolników do zmiany wypracowanych przez lata technik upraw, co może pośrednio wpływać również na jakość dostępnej wody pitnej. Poprzez spływ nawozów i pestycydów do rzek i jezior, następuje eutrofizacja wody (proces wzbogacania w pierwiastki biofilne), przez co mocno spada jej jakość.
Choć zakłady wodociągowe mają obowiązek uzdatniać wodę zgodnie z tym, co podają aktualne normy wody pitnej, w przypadku wody z własnego ujęcia o jej czystość musi zadbać sam właściciel studni. W obliczu zachodzących zmian warto zatem wiedzieć jak usunąć pestycydy z wody pitnej i użytkowej, szczególnie jeśli posesja znajduje się na terenach rolniczych.
Szacuje się, że do 2030 r. światowe zapotrzebowanie na wodę przewyższy podaż o 40 proc.[2] z powodu niezrównoważonych praktyk w zakresie gospodarki wodnej i wpływu zmian klimatu.
Jeśli nie zostaną podjęte pilne działania w celu poprawy jakości wody, nie ulega wątpliwości, że ta rosnąca luka między podażą a popytem, już za kilka lat może prowadzić do poważnych niedoborów wody w wielu regionach.
Zmiany klimatyczne a konflikty o wodę
Naukowcy przewidują, że w miarę pogłębiania się kryzysu klimatycznego, zasoby wody pitnej będą źródłem napięć i konfliktów, zarówno na poziomie lokalnym, jak i międzynarodowym. Na Bliskim Wschodzie, w Afryce Północnej czy w Azji Środkowej, gdzie dostęp do wody jest ograniczony już teraz, zachodzące w przyrodzie zmiany mogą prowadzić do eskalacji konfliktów o możliwość korzystania z rzek i jezior.
Brak dostępu do wody może również spowodować masowe migracje klimatyczne, które będą również eskalować napięcia w regionach docelowych. Zgodnie z raportem Międzynarodowej Organizacji ds. Migracji (IOM)[3], Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) wskazywał na ten problem już w 1990 roku. ONZ przewiduje, że do 2050 roku nawet 200 milionów ludzi może zostać zmuszonych do opuszczenia swoich domów z powodu postępujących zmian klimatycznych i związanych z nimi niedoborów wody pitnej.
W odpowiedzi na rosnące wyzwania związane z kurczącymi się zapasami wody pitnej, konieczne jest wprowadzenie zrównoważonych strategii zarządzania jej zasobami. Inwestycje w infrastrukturę wodną, taką jak systemy retencji wody, technologie jej oszczędzania oraz neutralizacji ścieków, są moim zdaniem kluczowe dla zminimalizowania skutków nadchodzącego kryzysu.
Piotr Pisarski
Woda a zmiany klimatu okiem eksperta – podsumowanie
Zmiany klimatyczne oraz ich wpływ na globalne zasoby wodne to kluczowe wyzwanie dla przyszłości naszej planety. W obliczu coraz częstszych klęsk żywiołowych konieczne są pilne działania na rzecz zrównoważonego zarządzania wodą oraz inwestycje w technologie uzdatniania wody. Przyszłość świata będzie w dużej mierze zależała od wprowadzenia rozwiązań bazujących na wiedzy naukowej, innowacjach technologicznych i globalnej współpracy.
