Glin w wodzie. Skąd się bierze i jak go usuwać?

W ostatnich latach całkiem głośno zrobiło się w kontekście toksycznego oddziaływania glinu na ludzki organizm. Część naukowców postrzega ten pierwiastek jako „nową truciznę środowiska”. Nie ulega zatem wątpliwości, że wcześniej czy później będziemy się musieli zmierzyć z tym problemem. Przyjrzymy się zatem skąd się bierze glin w wodzie. Jak dostaje się do instalacji i jak skutecznie oczyszczać wodę przeznaczoną do spożycia?

Czym jest glin, czyli krótka lekcja chemii

Glin [Al, aluminium] to pierwiastek chemiczny o srebrzystobiałej barwie odkryty przez duńskiego chemika Oersteda. Glin jest najczęściej występującym metalem w skorupie ziemskiej i trzecim po tlenie i krzemie. Jego zawartość szacuje się na 7-8%, a uwzględniając także formę tlenkową, zajmuje aż 15% wagowych litosfery.

Metaliczny glin jest wyjątkowo plastyczny, dlatego sprawdza się do odlewania, wyciągania, formowania i nitowania, a jednocześnie jest dobrym przewodnikiem prądu elektrycznego i ciepła. W zależności postaci, pod jaką występuje, może mieć różne zastosowanie.

• Al (sproszkowany metal) – spawanie, produkcja barwników i farb proszkowych, wytwarzanie materiałów wybuchowych
• Al2O3 (tlenek glinu III) – produkcja aluminium, wytwarzanie szkła, materiał szlifierski i spawalniczy
• Al(OH)3 (wodorotlenek glinu III) – produkcja kosmetyków (mi.in. antyperspiranty, pasty do zębów), wytwarzanie niektórych leków i szczepionek, produkcja szkła, papieru i wyrobów gumowych
  Występowanie glinu w przyrodzie

Glin jest składnikiem aż 250 minerałów, przy czym niektóre z nich, w kwaśnym środowisku, ulegają rozkładowi, podczas którego uwalniane są kationy glinu. O włączeniu glinu do cyklu biogeochemicznego decyduje przede wszystkim pH danego ekosystemu – wody, gleby lub powietrza. W przyrodzie glin występuje tylko na trzecim stopniu utlenienia, ale w zależności od wartości pH może mieć formę rozpuszczalną lub nierozpuszczalną (koloid, jon, albo pod postacią związku organicznego lub nieorganicznego).

Glin w wodzie pitnej – skąd się bierze i co może oznaczać dla Twojego zdrowia?

Glin występuje w minerałach, skałach litych i glinach. Jego obecność w wodach powierzchniowych, gruntowych i głębinowych zależy od struktury geologicznej i rodzaju podłoża, ale nie powinna nikogo dziwić. Istnieją natomiast tereny, gdzie zawartość tego pierwiastka w wodzie lub w glebie znacznie przekracza dopuszczalne normy. Odpowiedzialne za ten stan rzeczy mogą być ścieki przemysłowe i osady wodociągowe (powstające w procesie uzdatniania wody pitnej) odprowadzane do rzek lub kanalizacji, skąd czasami trafiają do wód powierzchniowych. W wodzie przeznaczonej do spożycia glin pojawia się zazwyczaj w wyniku jej niewłaściwego uzdatniania w procesie koagulacji.

Maksymalne dopuszczalne stężenie glinu w wodzie to 0,2 mg/l. Aby sprawdzić, jaka jest zawartość tego pierwiastka w Twojej kranówce, wystarczy zlecić odpowiednie badania. Profesjonalna analiza wody pozwala także ustalić inne przekroczenia, dlatego zachęcam do zapoznania się z zamieszczonym poniżej materiale filmowym, gdzie znajdziesz więcej ciekawych informacji na ten temat.

Toksyczność glinu to nie mit

Glin NIE jest niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania ludzkiego organizmu. Sole tego pierwiastka pobierane razem z wodą i pożywieniem są absorbowane przez ustrój, ale nie odkładają się w tkankach miękkich. Właśnie z tego powodu, przez długi czas glin nie był postrzegany jako zagrożenie dla zdrowia człowieka.

Nawet lekkie zatrucie aluminium może powodować nadmierne pocenie się, osłabienie organizmu, a także mdłości i biegunki. Kiedy aluminium dostaje się do organizmu przez przewód pokarmowy, częściowo reaguje z fosforanami i zostaje w efekcie wydalone razem z kałem. To, co pozostaje może być jednak akumulowane w kościach, a najnowsze badania naukowe wskazują również, że glin stanowi jeden z czynników wywołujących zaburzenia w strukturze i czynnościach komórek nerwowych. Toksyczność glinu dla człowieka prawdopodobnie wynika z faktu podstawiania kationów magnezu i żelaza przez ten pierwiastek. To z kolei powoduje zaburzenia związane ze śródkomórkowym przewodnictwem i wzrostem komórek.

Największe niebezpieczeństwo wynikające z toksycznego działania glinu to zanik neuronów głównie w substancji czarnej, i miejscu sinawym oraz zmniejszenie rozmiaru jąder w neuronach. Wykryto, że w mózgu pacjentów chorujących na epilepsję, demencję i chorobę Alzheimera znajduje się znaczna ilość glinu, w porównaniu do grupy osób zdrowych. W tym przypadku neurotoksyczne działanie glinu polega prawdopodobnie na wypieraniu jonów magnezu z ATP (adenozynotrójfosforan; nośnik energii chemicznej, używanej w metabolizmie komórki), co powoduje zmiany w funkcjonowaniu wszystkich enzymów, dla których ATP jest substratem.

Jak usunąć glin z wody? Sposoby na zdrową wodę

Aluminium można stosunkowo łatwo usunąć z wody poprzez dostosowanie pH, strącanie w postaci nierozpuszczalnych związków i późniejszą filtrację. W warunkach domowych doskonale sprawdzą się filtry kuchenne z systemem odwróconej osmozy oraz zmiękczacze wody.

System odwróconej osmozy do kuchni

Olbrzymia popularność systemów odwróconej osmozy nie jest przypadkowa. Podczas gdy, typowe metody filtracyjne zatrzymują zanieczyszczenia o wielkości rzędu 1-1000µm, odwrócona osmoza pozwala na eliminację nawet pojedynczych jonów o wielkości oscylującej na poziomie 0,001-0,01 µm. Membrana osmotyczna usuwa tym samym metale, pierwiastki radioaktywne, pestycydy, azotany, chlor i jego pochodne, niektóre związki kancerogenne (rakotwórcze), a nawet bakterie i wirusy. Więcej na ten temat przeczytasz w tekście: Odwrócona osmoza jako proces. Z opiniami użytkowników systemu odwróconej możesz się zapoznać w artykule: Odwrócona osmoza – naprawdę działa? Opinie, cena, gdzie kupić? Jak dokładnie działa odwrócona osmoza zobaczysz natomiast na zamieszczonym poniżej materiale filmowym.

Zmiękczacze wody na cały dom

Aby wyeliminować glin z wody, można również sięgnąć po urządzenia wykorzystujące mechanizm wymiany jonowej. W tym przypadku najlepiej sprawdzą się zmiękczacze wody. O tym, czym jak działa zmiękczacz wody pisałem już wielokrotnie. Proces wymiany jonowej został natomiast objaśniony w artykule: Czy sól zmiękcza wodę? Kilka słów o wymianie jonowej. Choć zmiękczacze wody, jak sama nazwa wskazuje, są stosowane przede wszystkim do usuwania wysokiego stopnia twardości wody, na żywicy jonowymiennej zatrzymywane są także jony glinu i żelaza (w niewielkich ilościach), a ich miejsce zastępują w wodzie neutralne kationy sodowe. Warto oczywiście pamiętać, że właściwości żywicy jonowymiennej z czasem się wyczerpują i niezbędna jest wówczas regeneracja, do której wykorzystuje się roztwór solanki. Obejrzyj zamieszczony poniżej film, aby dowiedzieć się, jak działają zmiękczacze wody.

Zmiękczacze wody dostępne na rynku są dwuczęściowe lub kompaktowe. Oba typy urządzeń łączy taki sam schemat działania oraz najważniejsze komponenty, czyli zbiornik na sól regeneracyjną, złoże jonowymienne, a także głowica sterująca. W kompaktowych zmiękczaczach wody wszystkie te elementy są razem umieszczone w obudowie, natomiast w urządzeniach dwuczęściowych zbiornik na sól montuje się oddzielnie. Jeśli interesują Cię nowinki techniczne, przeczytaj recenzję zmiękczaczy wody z wifi Ecoperla Slimline.

Pozbądź się problemu

Chociaż mechanizmy toksyczności glinu nie zostały do końca poznane, mamy już świadomość, że nie jest to pierwiastek obojętny dla naszego zdrowia. Skażenie środowiska i zakwaszenie dużych obszarów wód powierzchniowych, w tym wód pitnych może być groźne nie tylko dla ludzi, ale także dla populacji roślin i zwierząt. Aby zyskać pewność, że Twoja woda jest pozbawiona zanieczyszczeń i zdrowa, postaw na sprawdzone rozwiązania od renomowanych producentów. Jeśli nie wiesz, która metoda sprawdzi się najlepiej, zachęcam do kontaktu. Wspólnie ustalimy optymalny sposób postępowania.

Bibliografia:

• Zuziak J., Jakubowska M., Glin w otoczeniu i jego wpływ na organizmy żywe; 2016
• Ochmański W., Barabasz W., Glin – występowanie i toksyczność dla organizmów, Przegląd Lekarski; 2000
• Gworek B., Glin w środowisku przyrodniczym a jego toksyczność, Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych; 29/2006
• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 kwietnia 2010 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz.U. 2010 nr 72 poz. 466)
• WHO (1997) Aluminium. Geneva, World Health Organization, International Programme on Chemical Safety (Environmental Health Criteria 194)