Oczyszczanie wody deszczowej – wyzwania współczesnych inwestorów

Korzystanie z potencjału, jaki niesie ze sobą odzyskiwanie wody opadowej to forma przystosowania do zmian klimatu. Instalacje, które przechwytują wodę w czasie opadów, a następnie ją magazynują i oczyszczają stają się coraz wydajniejsze i bardziej zaawansowane technologicznie. Wspominałem już o tym w artykule: Odzysk wody deszczowej i recykling wody szarej. Tym razem chciałbym nieco bardziej rozwinąć temat deszczówki w kontekście instalacji przeznaczonych do użytku w gospodarstwach domowych.

Instalacja wody deszczowej – sposób na oszczędzanie pieniędzy i zasobów

Woda w gospodarstwach domowych ma zazwyczaj zazwyczaj jedno źródło – lokalny wodociąg lub własna studnia głębinowa. Realne potrzeby w kwestii jakości wody pitnej i tej do wykorzystywanej do celów sanitarnych różnią się jednak znacząco. Kryzys klimatyczny dodatkowo pogłębia problemy z dostępem do wody, a stale rosnący deficyt tego cennego zasobu hamuje globalny rozwój gospodarczy. To dowód na to, że działania warto podjąć już teraz i to nie tylko na poziomie aplikacji przemysłowych, ale także w gospodarstwach domowych. W praktyce, dywersyfikacja źródła wody przyczynia się do oszczędzania lokalnych zasobów, a przy okazji może zapewnić realne oszczędności. Dowiedz się, czy w Polsce może zabraknąć wody oraz sprawdź, jak skutecznie obniżyć rachunki za wodę.

Dane liczbowe mówią wyraźnie. Około 27% wody pitnej w gospodarstwach domowych zużywamy na spłukiwanie toalety, 12% na pranie, a około 6% – na sprzątanie, mycie i podlewanie zieleni wokół domu. We wszystkich tych przypadkach wystarczy jednak woda pozyskana z deszczówki. Pisałem już o tym w artykule: Możliwości wykorzystania deszczówki w domu i w ogrodzie.

Odzysk wody deszczowej – co mówią przepisy?

Aktualnie obowiązujące przepisy i wymogi określające warunki gromadzenia wody deszczowej wydają się dość jednoznaczne. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie – każde gospodarstwo domowe ma obowiązek odprowadzenia wód opadowych do kanalizacji deszczowej lub ogólnospławnej. Jednocześnie ma także możliwość odprowadzenia takiej wody na teren własnej działki. W tym drugim przypadku, nadmiar wody deszczowej odpływającej z nieprzepuszczalnych powierzchni danej posesji nie może się przedostawać na ulice lub na sąsiednie posesje.

Nie ulega wątpliwości, że, odprowadzanie wody opadowej na obszary zielone jest korzystne. Nie zmienia to faktu, że coraz większe obszary wokół budynków to nawierzchnie utwardzone, przez wsiąkanie wody w glebę staje się mocno utrudnione lub po prostu niemożliwe. Nadmiar wody to w takim przypadku realne ryzyko zawilgocenia fundamentów, a w skrajnych przypadkach lokalnych podtopień. Jak zatem postępować z deszczówką?

Odzyskiwanie i oczyszczanie deszczówki – instalacja

Odzysk wody deszczowej wymaga zbudowania instalacji, która będzie obejmować takie elementy jak:

• Przewody zewnętrzne doprowadzające wodę deszczową do zbiornika magazynującego
• Filtry przy rynnach i spustach
• Filtry podziemne
• Zbiorniki gromadzące deszczówkę (naziemne lub podziemne)
• Pompa lub hydrofor
• Przewody wewnętrzne doprowadzające deszczówkę do odbiorników (np. sprzętu AGD)

Woda z powierzchni dachu spływa rynnami i rurami spustowymi do specjalnych zbiorników. Jakość wody opadowej jest jednak mocno uzależniona od rodzaju powierzchni dachowej. W tym kontekście najlepsze są betonowe, ceramiczne oraz blaszane. Zdecydowanie mniej praktyczne będą dachy z roślinnością, natomiast te pokryte azbestem czy papą bitumiczną w ogóle nie nadają się zbierania deszczówki.

Zbiorniki gromadzące deszczówkę – na ziemi, czy pod nią?

Choć magazynowanie wody deszczowej jest stosunkowo proste, wielu inwestorów nie może się zdecydować, gdzie umieścić przeznaczone do tego celu zbiorniki – na ziemi, czy może pod nią. Każde z tych rozwiązań ma swoje zalety, ale nie są przy tym pozbawione wad. Jak to wygląda w praktyce? Czy rodzaj zbiornika ma wpływ na oczyszczanie wody deszczowej?

Zakopanie zbiornika pod powierzchnią ziemi jest zdecydowanie bardziej popularną alternatywą na magazynowanie deszczówki. Ogromną zaletą tego rozwiązania jest niewątpliwie aspekt wizualny. Z drugiej strony instalacja odzysku wody opadowej traci na opłacalności, ponieważ zachodzi konieczność stosowania pomp pobierających energię elektryczną i generujących pewne koszty eksploatacyjne. Położenie zbiornika pod ziemią utrudnia też prace konserwacyjne, a w przypadku jego awarii dochodzą kolejne, niemałe koszty.

Położenie zbiornika na ziemi, choć mniej atrakcyjne pod względem wizualnym, daje sporo możliwości, w tym grawitacyjne rozprowadzenie wody po ogrodzie. Zbiornik umieszczony w taki sposób, aby przechwytywać wodę z dachów, a jednocześnie usytuowany na poziomie gruntu (lub nawet kilkadziesiąt cm nad nim), zapewnia łatwe czyszczenie z osadów i wykorzystanie grawitacji do doprowadzenia wody w dowolny punkt terenu znajdującego się poniżej odpływu. W wielu przypadkach nie zachodzi też konieczność montażu pompy w instalacji.

O czym jeszcze należy pamiętać?

Decydując się na rodzaj zbiornika do magazynowania wody opadowej, warto uwzględnić wszelkie możliwości wstępnego oczyszczania strumienia deszczówki z możliwie jak największej ilości zanieczyszczeń, takich jak piasek, pył, liście, czy inna materia organiczna. Do usuwania dużych zanieczyszczeń stosuje się kosze zakładane na otwory rur spustowych. W celu likwidacji drobnych zanieczyszczeń wykorzystuje się filtry żwirowe i specjalne sita montowane na wlocie do zbiornika. Niezmiernie pomocną są odpowiednio zabezpieczone rynny, ozonatory, czy systemy pierwszego spłukania (z ang. first flush diverters). Warto jednak pamiętać, że ze względu na rosnące zanieczyszczenie powietrza, również deszczówka zawiera coraz więcej szkodliwych substancji. Jakość wody opadowej wynika także z kondycji pokrycia dachowego. Złuszczająca się farba z blachodachówki, czy zwierzęce odchody mogą się bowiem okazać źródłem sporej ilości toksyn. Oczyszczanie wody deszczowej staje się wówczas jeszcze większym wyzwaniem.

Czy możliwy jest odzysk wody deszczowej z dachu zielonego?

Coraz częściej pojawiają się także zapytania o analizę możliwości zbierania wody deszczowej z dachu zielonego. Prawidłowy odzysk deszczówki z takiej zlewni to jednak bardzo duże wyzwanie projektowe. W przypadku nowych inwestycji znalezienie rozwiązania bywa na szczęście stosunkowo proste. Zupełnie inaczej wygląda ta kwestia w odniesieniu do istniejących systemów – źle działających lub nieprawidłowo zaprojektowanych.

Już na etapie projektowania budynku należy zwrócić uwagę na zlewnię, z której zbierana będzie w przyszłości woda opadowa. Dopiero wówczas można dobrać prawidłowe rozwiązanie filtracyjne. Najlepszym rozwiązaniem jest podczyszczanie całej odzyskiwanej wody deszczowej i jej przechowywanie. Dość powszechnym błędem jest z kolei filtrowanie wody długo stojącej w zbiorniku za pomocą filtrów znajdujących się na rurarzu. W efekcie takiego postępowania jakość odzyskanej deszczówki jest finalnie bardzo niska.

W przypadku zielonego dachu lub innej powierzchni biologicznie czynnej należy się liczyć z tym, że nawet przy zastosowaniu najbardziej skutecznych filtrów, woda nie uzyska neutralnej barwy. Tylko prawidłowa, mocno zaawansowana, analiza już na etapie projektowym pozwoli zawczasu wdrożyć odpowiednie rozwiązanie techniczne i uniknąć problemów.

Oczyszczanie wody deszczowej – co mamy do wyboru?

W celu zapewnienia najwyższej jakości wykorzystywanej wody opadowej, eksperci zalecają montaż filtra mechanicznego na linii ssącej, pomiędzy zbiornikiem podziemnym a centralą deszczową. Takie rozwiązanie pomaga zabezpieczyć pompę przed awariami spowodowanymi przedostawaniem się do wnętrza cząstek stałych. Na linii tłoczącej można założyć narurowy filtr mechaniczny lub zestaw zbudowany z filtra mechanicznego i filtra z węglem aktywnym. Do uzdatniania deszczówki stosuje się także dość często lampy bakteriobójcze stanowiące zabezpieczenie przed mikroorganizmami. Wśród producentów urządzeń przeznaczonych do oczyszczania wody opadowej prym na rynku wiodą przede wszystkim takie marki jak Cintropur oraz Atlas Filtri.

Zalety lampy Cintropur DUO-UV oraz lampy Cintropur TRIO-UV omówiłem już w artykule: Lampy UV Cintropur – co sprawia, że są tak wyjątkowe? Chciałbym jednak znów podkreślić, że pierwsze urządzenie to kompaktowe i bardzo funkcjonalne połączenie filtra mechanicznego z lampą bakteriobójczą, a dzięki swojej unikalnej konstrukcji, lampy UV Cintropur należą do najbardziej skutecznych rozwiązań tego typu na rynku. Z kolei włoski producent Atlas Filtri oferuje świetne filtry Hydra Rainmaster TRIO, w których dwa etapy filtracji mechanicznej wody w filtrze samoczyszczącym są połączone z filtracją na węglu aktywnym, która wyjątkowo skutecznie poprawia parametry organoleptyczne wody. Ponieważ oferta obejmująca filtry do wody deszczowej stale się powiększa, rozwinąłem ten temat w artykule: Jaki filtr do wody deszczowej (deszczówki) wybrać?

Odzyskiwanie wody deszczowej – co przyniesie przyszłość?

Większość dostępnych na rynku systemów działa dziś w oparciu o pompy, wymienne filtry, membrany filtrujące, a także dezynfekcję przy wykorzystaniu promieniowania UV. Wszystkie te rozwiązania, choć wysoce skuteczne, w 100% zależą od dostaw energii elektrycznej. Warto zatem uwzględniać rozwiązania działające w sytuacjach, kiedy nie ma dostępu do prądu z sieci, takie jak awaryjne zasilanie z agregatu prądotwórczego, pozyskiwanie energii ze źródeł odnawialnych, a także wykorzystanie rozwiązań filtracji grawitacyjnej. Myśląc przyszłościowo i mając też na uwadze potencjalne kryzysy energetyczne to wciąż za mało. Jakie rozwiązania technologiczne przyniesie przyszłość? Być może już wkrótce powrócimy do tego tematu.