Szpitale to obiekty użyteczności publicznej, w których woda odgrywa bardzo ważną rolę. Spełnia wiele funkcji, a niekiedy, aby sprostać zadaniu, jej jakość musi być najwyższa. Jakiej wody potrzebują szpitale? Gdzie dokładnie jest wykorzystywana? Jak uzdatnia się wodę do szpitali?
Szpitale są bardzo ważnymi obiektami użyteczności publicznej. Przede wszystkim szpital ma służyć pacjentom, ale aby to było możliwe, musi też właściwie prosperować jako obiekt. Do jego prawidłowego funkcjonowania w różnych dziedzinach niezbędna jest woda. W zależności od zastosowania potrzebna jest nieco inna jakość. Dziś o przygotowaniu wody do zastosowań w szpitalach.
Gdzie potrzebna jest woda w szpitalu?
Szpitale to nietypowe miejsca, jeśli chodzi o zapotrzebowanie na wodę, ponieważ łączą w sobie typowe rozwiązania techniczne, jak na przykład instalacje grzewcze oraz te bardzo specyficzne w postaci sal operacyjnych, pokoi dla pacjentów o obniżonej odporności immunologicznej, stacji dializ, steylizatorni. Woda dostarczana do szpitali powinna być o takich parametrach, aby dostosować się w pełni do rygorystycznych wymogów dotyczących standardów sanitarnych panujących w szpitalach. Muszą to być rozwiązania zapewniające niezawodność, ale i najwyższe dobro oraz bezpieczeństwo pacjentów, jak też samego personelu medycznego.
Woda pełni wiele funkcji w szpitalach. Stosuje się ją między innymi do: celów spożywczych oraz higieny, zaopatrzenia szpitalnej kuchni, w pralniach szpitalnych, do sterylizacji, do przygotowania wody do stacji dializ, w laboratoriach, do zaspokojenia potrzeb grzewczych, chłodniczych, przeciwpożarowych.
Obsługa pacjenta
Z wody w szpitalach korzystają przede wszystkim pacjenci. Praktycznie każda sala ma dostęp do wody. Woda jest użytkowana także w szpitalnych łazienkach. Coraz częściej stanowi medium niezbędne do obsługi wielu nowoczesnych sprzętów, pomagających w badaniu pacjentów, ich diagnozowaniu.
Celem pobytu w szpitalu jest najczęściej jak najszybszy powrót do zdrowia, a to częściowo jest związane także z komfortem warunków, w jakich znalazł się pacjent. W związku z tym woda użytkowa doprowadzana do sal i łazienek powinna spełniać najwyższe normy. Żelazo, mangan, wysoki stopień twardości wody mogłyby pozostawiać po sobie osad w łazienkach, obniżać jakość kąpieli, powodować problemy ze skórą i włosami pacjentów. Występowanie takich zanieczyszczeń mogłoby dodatkowo prowadzić do utrudnień w sprzątaniu, kłopotów w utrzymaniu przestrzeni w higienicznym stanie, większego zużycia środków czyszczących i większych wysiłków personelu. Woda o odpowiedniej jakości pomoże w poczynieniu oszczędności, zapewni komfort użytkowania i pomoże w utrzymaniu powierzchni w nienagannej czystości.
Woda z kranów dostępnych w salach jest też wykorzystywana przez personel do utrzymania czystości i higieny. Ponadto wielu pacjentów korzysta z niej jako wody pitnej – najwyższe standardy jakości i normy powinny być szczególnie przestrzegane.
Woda do kotłów parowych
Woda przeznaczona na potrzeby grzewcze szpitala, występująca w instalacji zamkniętej. Woda osiąga temperaturę wynikającą z potrzeb grzewczych budynku. Im niższa jest temperatura na zewnątrz, tym wyższe zapotrzebowanie na ciepło w szpitalu. Więcej informacji znajduje się w artykule: Kotły parowe – oszczędności wynikające z instalacji systemów uzdatniania wody, Uzdatnianie wody na wytwornice pary, Dlaczego produkcja pary wymaga uzdatniania wody?
Woda do celów socjalno-bytowych
To między innymi woda przeznaczona do kuchni szpitalnej. Na jej bazie przygotowywane są napoje gorące oraz posiłki dla personelu i pacjentów. To również woda, którą wykorzystuje się do zasilania zmywarek przemysłowych. Woda w tych zastosowaniach powinna charakteryzować się odpowiednim smakiem, zapachem oraz barwą. Powinna być też neutralna pod względem mętności. Dodatkowo, w celu ochrony urządzeń AGD w kuchni, bardzo ważne jest stosowanie wody charakteryzującej się niskim stopniem twardości. Dzięki temu wydajność i efekty zmywania są lepsze, a przy tym nie trzeba stosować dużej ilości detergentów.
Do tej kategorii zalicza się także woda niezbędna w pralni szpitalnej. To powinna być przede wszystkim woda o bardzo stabilnych parametrach. Tutaj również kluczową kwestią wydaje się być stopień twardości wody. Miękka woda z jednej strony pomaga w ochronie komponentów pralek, a dzięki temu sprawia, że nie ulegają przedwczesnemu zniszczeniu. Z drugiej strony to jak w przypadku zmywarek, znacznie mniejsze ilości detergentów, niezbędne do prania. Ich zużycie może spać nawet o 60%, a to korzyści związane z oszczędnościami dla szpitala oraz środowiska.
Woda do zadań specjalnych
To woda niezbędna nie tylko w laboratoriach, ale i do przeprowadzania badań czy leczenia. Specjalnymi instalacjami płynie woda niezbędna między innymi na potrzeby hemodializy. Musi być to woda o wysokiej czystości chemicznej oraz mikrobiologicznej. To także woda przeznaczona do sterylizatorni. Taka woda jest nazywana wodą ultraczystą. W tych instalacjach stosowane są specjalne materiały o podwyższonej trwałości.
Woda do takich zadań jest określona specjalnymi wytycznymi. Na przykład woda stosowana w dializoterapii jest dyktowana poprzez standardy: Asociation for the Advancament of Medical Instrumantation, Farmakopea Europejska, Farmakopea Polska. Podają one maksymalne dopuszczalne stężenia substancji, które mogą znajdować się w wodzie przeznaczonej do dializ. Jeśli woda przeznaczona do tego celu będzie miała nieprawidłowe parametry, może ona stanowić dla pacjenta realne zagrożenie zdrowia, a nawet życia.
Woda w szpitalach – zasilanie
Specyficzna jest również kwestia dotycząca zasilania szpitali w wodę. Jest to medium, które musi być stale dostarczane do obiektu. Nie można pozwolić sobie na jakiekolwiek przerwy. Ryzyko przerw w dostawach wody jest minimalizowane w obiektach szpitalnych poprzez doprowadzenie dwóch różnych podłączeń wody, na przykład wodociągowej oraz z własnego ujęcia, a ta druga praktycznie zawsze wymaga uzdatniania. Ponadto bardzo często stosowane są rezerwowe źródła wody, będące w stanie zapewnić zapas wody na co najmniej 12 godzin pracy szpitala.
Szpitale najczęściej korzystają z zewnętrznej sieci wodociągowej. Jest to podyktowane faktem, że woda wodociągowa już sama w sobie musi mieć spełnione normy zapisane w rozporządzeniu. Jest relatywnie czysta pod względem chemicznym i mikrobiologicznym. Oczywiście, zawsze powinno brać się pod uwagę ryzyko wystąpienia ponownego skażenia mikrobiologicznego na odcinku rur lub chwilowe pogorszenie właściwości fizykochemicznych podyktowane choćby awarią. Instalacja wodna w szpitalach powinna być konstruowana w taki sposób, aby żaden z materiałów nie oddziaływał na siebie wzajemnie, mogąc doprowadzać do zanieczyszczenia wody, ani nie powodowały zmiany trwałości instalacji.
W szpitalach można spotkać się z niezależnymi instalacjami doprowadzającymi wodę:
- Instalacją zasilającą w wodę użytkową
- Instalację zasilającą w wodę ciepłą użytkową
- Instalację zasilająca w wodę specjalnego zastosowania
- Instalację z wodą grzewczą
Każda z instalacji powinna być regularnie kontrolowana i szczególnie sprawdzana pod względem występowania bakterii, zwłaszcza bakterii Legionella. Dodatkowo Unia Europejska wprowadziła nowe przepisy, w świetle których niezbędne jest monitorowanie dodatkowych parametrów w postaci produktów ubocznych dezynfekcji wody: chloranu oraz chlorynu.
Szczególny nacisk na bakterie Legionella
W obiektach szpitalnych szczególny nacisk kładziony jest na kontrolę występowania bakterii Legionella zarówno w instalacjach z woda ciepłą, jak też z wodą zimną. O tych bakteriach możecie przeczytać we wcześniejszym artykule: Uwaga! Bakteria Legionella w domowej instalacji
Uzdatnianie wody w szpitalach
Stacja uzdatniania wody dedykowana placówce szpitalnej powinna być dokładnie dostosowywana do jej potrzeb i wymagań. Jeśli szpital korzysta własnego ujęcia wody, niezbędne jest przeprowadzenie profesjonalnej analizy wody, w skład której wchodzą zarówna badania fizykochemiczne, jak też mikrobiologiczne. Na podstawie potrzeb, panujących warunków, wymagań prawnych oraz producentów konkretnych urządzeń w szpitalu, specjaliści dobierają właściwe metody uzdatniania wody oraz ich wydajność.
W przypadku wody kotłowej, przeznaczonej na cele grzewcze bardzo istotne jest usunięcie z niej zanieczyszczeń stałych, a także proces kondycjonowania. Dodatkowo, aby zachować największą wydajność i uchronić urządzenia przed występowaniem kotła grzewczego, opcją wartą zastosowania jest zmiękczanie wody na drodze wymiany jonowej. O rozwiązaniach do kotłowni informacje znajdziecie w już wyżej przytoczonych artykułach.
Woda do celów specjalnych, jak na przykład ta, stosowana w szpitalnych sterylizatorniach musi być o bardzo dobrych parametrach, ultraczysta. Taka woda nie może zawierać w sobie żadnych zanieczyszczeń, żadnych minerałów. Przygotowanie wody opiera się najczęściej na procesie demineralizacji, o którym pisałem już w artykule: Demineralizacja wody w przemyśle – gdzie ma zastosowanie? W tym celu najczęściej wykorzystywane są przemysłowe systemy odwróconej osmozy. To urządzenia, z których korzystają nie tylko szpitale, ale i laboratoria, placówki przemysłu farmaceutycznego i kosmetycznego. Więcej o dużych systemach odwróconej osmozy w artykule: Przemysłowa odwrócona osmoza o dużych wydajnościach
W szpitalach bardzo często stosowanym procesem jest również dezynfekcja wody. Ma ochraniać instalacje przed występowaniem mikroorganizmów oraz wtórnym skażeniem. Obiekty szczególnie chcą wystrzegać się bakterii Legionelli oraz e-coli. Dezynfekcja może być przeprowadzana na drodze chemicznej. W tym przypadku dobrze sprawdza się na przykład generator dwutlenku chloru. Coraz częściej jako dodatkowe źródło ochrony wprowadzane są także lampy bakteriobójcze. Promieniowanie ultrafioletowe pozostaje neutralne dla właściwości wody, co stanowi niewątpliwą zaletę.
Procesem, który odgrywa bardzo ważną rolę w obiektach szpitalnych jest zmiękczanie wody. Centralne zmiękczacze wody, działające na zasadzie wymiany jonowej, przygotowują wodę do szpitalnych pralni, kuchni, a także użytkowania przez personel i pacjentów na terenie szpitala. Więcej w artykule: Przemysłowe zmiękczanie wody – jakie urządzenia zastosować?
Profesjonalne uzdatnianie wody w szpitalach
Szpitale powinny inwestować w najlepsze rozwiązania związane z uzdatnianiem wody, ponieważ generuje to realne oszczędności, zapewnia bezpieczeństwo, higienę oraz odpowiednie warunki sanitarne. Woda jest wykorzystywana w różnych celach i instalacjach, dlatego w celu doboru najbardziej optymalnej stacji uzdatniania wody, warto zgłosić się do eksperta.
