Szukasz systemu uzdatniania wody? Sprawdź produkty dostępne w sklepie internetowym lub napisz do eksperta!


Wysoki poziom żelaza w wodzie może niepokoić, czasem do tego stopnia, że użytkownicy kompletnie rezygnują z użytkowania takiej wody w obawie przed konsekwencjami. Czy zażelaziona woda faktycznie jest szkodliwa? Na co ma wpływ? Czy szkodzi zdrowiu? Jak ją uzdatniać?

W wielu źródłach obecnych na stronach internetowych, w tym na przykład wypowiedziach Zakładu Higieny Komunalnej pojawia się informacja, że monitoring i ocena jakości wody wykonywane na terenie całego kraju przez służby sanitarne jednoznacznie wskazują na to, że do najczęstszych problemów występujących w wodzie użytkowej należy zbyt wysokie stężenie żelaza i manganu.

W wielu przypadkach przekroczenia są niewielkie, jednak zdarzają się też sytuacje, w których akceptowalny poziom jest przekraczany kilku lub kilkunastokrotnie. Bardzo często podwyższonemu stężeniu manganu i żelaza towarzyszą dodatkowe problemy – podwyższona barwa, mętność wody.

Wysokie stężenie żelaza to problem wód pochodzących ze źródeł podziemnych. Ta substancja z łatwością przenika do wody z warstw geologicznych, ale nie tylko. Często zdarza się, że źródłem nadmiaru żelaza są elementy konstrukcyjne sieci oraz instalacji wodociągowych wykonanych z żeliwa. Dodatkowe powody występowania żelaza w wodzie stanowią powłoki cynkowe, sole żelaza, koagulanty. Żelazo bardzo często występuje w przydomowych studniach.

Obowiązujące w Polsce przepisy wskazują, że stężenie żelaza w wodzie nie powinno być wyższe niż 0,2 mg Fe/l.

Wpływ nadmiaru żelaza na właściwości wody

Normy dotyczące żelaza ustanowione w rozporządzeniu ministra są dokładnie takie właśnie ze względu na właściwości organoleptyczne wody.

Przy wyższym stężeniu woda użytkowa może nabierać metalicznego smaku i zapachu, a jej barwa może ulec zmianie na żółtawą lub pomarańczową. Woda posiadająca takie cechy nie jest chętnie spożywana przez ludzi i zwierzęta. Wielu osobom raczej ciężko przechodzi przełknięcie zażelazionej wody prosto z kranu, dlatego w wielu przypadkach rezygnują z jej spożywania.

Zażelaziona woda potrafi popsuć też smak dań oraz napojów przygotowanych na jej podstawie. Walory smakowe i aromatyczne kaw, a także herbat często zostają zaburzone.

Oprócz nieprzyjemnych doświadczeń smakowych i zapachowych mogą pojawić się też wizualne. Żelazo ma tendencję do zalegania w rurach, z których przy choćby większym przepływie, awarii zwyczajnie się odrywa i powoduje efekt brudnej wody bogatej w cząstki mechaniczne.

Wpływ zażelazionej wody na instalacje

Żelazo szybko wytrąca się z wody i osadza się w rurach i instalacjach w postaci mazistego lub twardego osadu. Często ilość gromadzącego się osadu zwiększa się diametralnie z powodu dodatkowego niekorzystnego parametru, jaki stanowi wysoki stopień twardości wody.

Osad żelazowy zmniejsza światło w rurach. To wpływa na spadek wydajności przepływu, duże straty energii pomp tłoczących wodę, poważne awarie. To wszystko generuje duże koszty, które nie każdy jest w stanie ponosić.

Żelazowy osad to doskonałe środowisko do bytowania różnych mikroorganizmów, czasem też szkodliwych dla ludzkiego zdrowia. Bakterie wtórnie zanieczyszczają wodę Obecność żelaza i osad mają wpływ na przyspieszenie korozji instalacji oraz jej elementów.

Wpływ żelaza w wodzie na domowe sprzęty

Żelazo, podobnie jak w rurach, jest w stanie osadzać się także w sprzętach AGD oraz w urządzeniach służących do podgrzewania wody. Na przykład osoby posiadające wodę o podwyższonym stężeniu żelaza na pewno zauważą, że na dnie czajnika lub grzałce będzie się gromadził rdzawy osad, który znacznie skróci żywotność sprzętów.

Wpływ żelaza w wodzie na życie codzienne

Niestety, i w tym wymiarze zażelaziona woda nie pozostaje łaskawa dla swoich użytkowników. Jedną z częściej wymienianych oznak występowania nadmiaru żelaza w wodzie są rdzawe, ciężkie do usunięcia zacieki pojawiające się na wannach, w kranach i innych miejscach, z których pobierana jest woda. Sprzątanie takich zacieków trwa dość długo, na cały proces zużywana jest duża ilość detergentów, a długotrwałe szorowanie nie służy wszystkim powierzchniom.

Jeśli zażelazioną wodę wykorzystujemy do prania, to możemy się spodziewać, że świeżo uprane tkaniny wcale nie muszą być czyste. Mogą zszarzeć lub nabyć plam o rdzawym zabarwieniu. Na obecności żelaza w wodzie cierpią również naczynia. Stają się matowe, mają charakterystyczne zacieki. Dodatkowe informacje także w artykule: Czy woda złej jakości niszczy pranie? Jaki wpływ na tkaniny ma woda?

Wpływ żelaza w wodzie na rośliny

Pomimo że żelazo jest jednym z niezbędnych elementów przyczyniających się do rozwoju i wzrostu roślin, to w nadmiarze wcale nie jest zbyt dobre. Należy zaznaczyć, że żelazo jest jednym z mikroelementów pobieranych przez rośliny w największych ilościach.

Jednak pod wpływem tlenu z powietrza żelazo znajdujące się w wodzie zmienia swoją formę z rozpuszczalnej w nierozpuszczalną. Na skutek tego powstaje związek, który ma postać osadu o brunatnym, brązowawym zabarwieniu. Taki osad na roślinach nie wygląda zbyt estetycznie i nie każdemu hodowcy może odpowiadać jego obecność.

Zażelaziona woda do podlewania roślin nie jest szczególnie pożądana przez osoby posiadające systemy nawadniające. Żelazo obecne w wodzie może prowadzić do uszkodzeń takich urządzeń. Więcej na ten temat można przeczytać w artykułach: Brudny kamień i kostka w ogrodzie – jak temu zapobiec?, Zażelaziona woda, a system nawadniania – co robić?

Czy zażelaziona woda ma wpływ na zdrowie?

Szukając dokładniejszych informacji o problemach, jakie może stwarzać zażelaziona woda, niejednokrotnie trafiłem na informację o tym, że woda bogata w żelazo może mieć wpływ na zmianę odcienia zębów, dziąseł, a nawet skóry.

Nie udało mi się znaleźć źródeł mówiących jednoznacznie o tym, że długotrwałe picie zażelazionej wody powoduje takie reakcje. Nie było również żadnych informacji mówiących o tym, jakie konkretnie stężenie żelaza w wodzie miałoby to powodować.

Jeśli chodzi o przebarwienia zębów i dziąseł, to może je spowodować żelazo podawane w formie preparatów leczniczych płynnych lub do ssania. Trzeba by było pić ogromne ilości wody zmętniałej, o bardzo dużej zawartości żelaza, aby doprowadzić do takiej sytuacji, choć i wtedy nie do końca wiadomo czy powstałoby przebarwienie w jamie ustnej. Realnie raczej przy piciu samej zażelazionej wody, w której żelazo jest niewidoczne, nie jest to możliwe.

W przypadku przebarwień skóry na kolor brązowy lub szarawy winę może ponosić przypadłość zwana hemochromatozą. Ta choroba polega na nadmiernym wchłanianiu żelaza z przewodu pokarmowego.

Aby odpowiedzieć na pytanie czy zażelaziona woda może mieć negatywny wpływ na zdrowie, najlepiej odwołać się do już wyżej przytaczanego Stanowiska Zakładu Higieny Komunalnej w sprawie znaczenia zdrowotnego podwyższonych wartości stężenia żelaza i manganu w wodzie przeznaczonej do spożycia przez ludzi.

W tym dokumencie Zakład Higieny Komunalnej odwołuje się do rozporządzenia i ustalonych w nim norm. Można w nim wyczytać: „Należy z naciskiem podkreślić, że powodem określenia w wymienionym rozporządzeniu dopuszczalnych stężeń żelaza i manganu nie były względy zdrowotne, lecz potrzeba zapewnienia odpowiedniej wody, spełniającej oczekiwania odbiorców”.

Żelazo jest substancją potrzebą w utrzymaniu odpowiedniej gospodarki naszego organizmu (stymuluje układ mięśniowy, krwionośny, enzymy) i w pewnych ilościach powinno być przyjmowane każdego dnia. Jego najlepszym źródłem jest pokarm.

Szacuje się, że średnie dzienne zapotrzebowanie na żelazo to 0,8 mg/ kg masy ciała. Wszystko jednak zależy od wieku i płci. Tak więc cytując jeszcze raz Zakład Higieny Komunalnej: „(…) na przykład dla mężczyzny o masie ciała 70 kg będzie ono wynosiło (red. Zapotrzebowanie na żelazo) około 50 mg na dobę. Odnosząc te wartości do stężenia żelaza w wodzie przeznaczonej do spożycia należy stwierdzić, że nawet znaczne przekroczenie poziomu uznanego za dopuszczalny we wspomnianym rozporządzeniu Ministra Zdrowia (np. stężenie wynoszące 2 mg lub 3 mg/l, a więc 10 lub 15-krotnie większe niż dopuszczalne) nie stwarza zagrożenia dla zdrowia ludzi, choć może niekorzystnie wpływać na barwę czy mętność wody”.

Światowa Organizacja Zdrowia uznaje, że nie ma podstaw do określenia wartości stężenia żelaza obecnego w wodzie spożywczej, które mogłoby stanowić niebezpieczeństwo dla ludzkiego zdrowia.

Wyjątkiem są osoby z chorobami powodującymi odkładanie się żelaza w organizmie. Zazwyczaj ta substancja zalega w narządach wewnętrznych i może prowadzić do ich uszkodzeń.

Bakterie żelazowe – groźne czy nie?

Pozostaje jeszcze kwestia bakterii żelazowych, o których pisałem kilka artykułów temu. To również należy do skutków stosowania zażelazionej wody.

Bakterie żelazowe powodują szybszy rozwój biofilmu w instalacjach, przez co może dochodzić do ponownego zanieczyszczenia wody. Co prawda, bakterie żelazowe nie szkodzą w sposób bezpośredni ludzkiemu organizmowi, jednak bardzo się do tego przyczyniają.

Mangan – problem, który często idzie w parze z żelazem

Mangan jest substancją, która bardzo często występuje w wodzie w podwyższeniach wraz z żelazem. Podobnie jak główny bohater tego artykułu, powoduje zmianę barwy wody, niekiedy smaku i zapachu. Jeśli występuje w większych stężeniach, może pozostawać w formie czarnego, smolistego osadu. Powoduje duże problemy podczas prania oraz spore kłopoty związane z instalacją hydrauliczną. Więcej na ten temat znajdziecie w artykule: Jak usuwać mangan z wody?, Mangan w wodzie a zdrowie – czy jest niebezpieczny?

Jak walczyć z problemem zażelazionej wody?

Jak widać, zażelaziona woda nie jest zjawiskiem sprzyjającym człowiekowi. Jej użytkowanie niesie ze sobą wiele negatywnych skutków. Właśnie z tego powodu warto stosować proces zwany odżelazianiem wody. Może się on odbywać na wiele sposobów, przy wykorzystaniu różnych złóż.

W zależności od stężenia i innych czynników czasem wystarczającym rozwiązaniem jest zmiękczacz wody, stacja wielofunkcyjna lub nawet kolumna filtracyjna. Najczęściej jednak potrzebna jest profesjonalna pomoc w postaci odżelaziacza wody ze wstępnym napowietrzaniem.

Stacje wielofunkcyjne

Sposobem na poradzenie sobie z przekroczeniami żelaza i nie tylko, oczywiście przy zaistnieniu odpowiednich warunków, jest stacja wielofunkcyjna. To urządzenia występujące w wersji kompaktowej oraz dwuczęściowej. Ich złoże to specjalnie dobrana mieszanka ułożona warstwami, przez które kolejno przepływa woda. Stacje wielofunkcyjne mogą jednocześnie poradzić sobie z: żelazem, manganem, twardością wody, jonem amonowym oraz związkami organicznymi. Stacje wielofunkcyjne są regenerowane z pomocą roztworu solanki.

Odżelaziacze wody z zewnętrznym napowietrzaniem

To najczęściej wybierany i najpewniejszy sposób na redukcję nadmiaru żelaza z wody. Odżelaziacze wody korzystające z zewnętrznego napowietrzania są w stanie dostarczać naprawdę duże ilości wody i usuwać z niej spore przekroczenia żelaza. Ważnym elementem zestawu jest hydrofor ocynkowany oraz zewnętrzny aerator. Dopiero po przejściu przez te etapy woda jest kierowana dalej na odżelaziacz wody.

Wśród produktów tego rodzaju są do wyboru odżelaziacze wody takie jak Ecoperla Ironitower M oraz odżelaziacze i odmanganiacze wody, jak Ecoperla Sanitower M. To aż cztery różne rozmiary do wyboru, dzięki czemu produkt można doskonale dopasować do potrzeb gospodarstwa domowego. Więcej o tej i innych metodach odżelaziania w artykule: Jak działa odżelaziacz wody?

Odżelaziacze wody z komorą sprężonego powietrza

Inną opcją są odżelaziacze wody z komorą sprężonego powietrza. To dobry sposób na odżelazianie wody, jeśli pozwalają na to parametry wody. To dobry pomysł przy niewielkiej przestrzeni na montaż lub kiedy w domu już funkcjonuje hydrofor ze zbiornikiem membranowym. W takich modelach nie ma potrzeby stosowania zewnętrznego napowietrzacza. Cały proces zachodzi wewnątrz butli. Przykładem urządzenia działającego w taki sposób jest Ecoperla Oxytower.

Woda wpływa do butli, w której wnętrzu znajduje się komora sprężonego powietrza oraz złoże filtracyjne. W pierwszej kolejności woda jest wprowadzana na poduszkę sprężonego powietrza. Tam zachodzi proces napowietrzania i wstępnego utleniania żelaza. Następnie woda jest kierowana na złoże odżelaziające. Dochodzi do procesu katalizy. Cząsteczki żelaza pozostają na złożu, a oczyszczona woda kierowana jest do instalacji.

Przed doborem odżelaziacza zleć analizę wody

Aby dowiedzieć się z jakim stężeniem żelaza mamy do czynienia, należy zlecić profesjonalną analizę wody. To najlepsza droga do poznania właściwości wody. Odżelaziacza wody pod żadnym pozorem nie należy dobierać na podstawie intuicji, czy chybił-trafił. Bardzo ważne są informacje dotyczące parametrów wody pokazane czarno na białym. Podczas dobierania takiego urządzenia bardzo ważna jest wiedza nie tylko na temat żelaza, ale również manganu, odczynu pH, zasadowości, utlenialności wody oraz kilku innych kwestii. Takie precyzyjne informacje pozwalają na dobór metody, która sprawdzi się najlepiej. Wybór najlepszego sposobu na żelazo w wodzie warto powierzyć specjaliście. O samej analizie wody informacje znajdziecie w artykule: Badanie wody ze studni – gdzie zrobić? Ile kosztuje?

Pozbądź się problemu żelaza w wodzie raz na zawsze!

Dzisiejszy artykuł pokazuje, że przekroczenia żelaza w wodzie są naprawdę dużym problemem, który może powodować straty w wielu dziedzinach codziennego funkcjonowania. Warto skutecznie walczyć z żelazem w wodzie, ponieważ to pomoże w ochronie stanu technicznego urządzeń oraz instalacji, a oprócz tego znacznie poprawią komfort codziennego korzystania z wody. Masz problem z żelazem w wodzie? Skontaktuj się, pomogę Ci dobrać najlepsze rozwiązanie.

Odżelaziacze wody znajdziecie w sklepie internetowym