Woda ze studni przez wiele lat może wydawać się krystalicznie czysta, aż pewnego dnia z kranu zaczyna płynąć ciecz o brązowym zabarwieniu. Przyczyną tego zjawiska jest zazwyczaj żelazo w wodzie i towarzyszący mu mangan, a niekiedy również inne zanieczyszczenia powodujące zmętnienie.
Spis treści:
- Przyczyny mętnej i brązowej wody w studni
- Czy brązowa woda w studni jest szkodliwa?
- Co zrobić, gdy woda w studni jest brązowa?
- Jak usunąć żelazo z wody ze studni?
- Dlaczego woda ze studni robi się brązowa – podsumowanie
Przyczyny mętnej i brązowej wody w studni
Korzystanie z wody z własnego ujęcia niesie ze sobą potencjalne ryzyko wystąpienia pewnych problemów. Zdarza się bowiem, że po zagotowaniu ciecz zmienia kolor na żółty lub pojawia się w niej ceglasty osad. Przyczyn tego zjawiska może być kilka. Warto wówczas wykonać profesjonalne badania wody.
Żelazo w wodzie ze studni
Mętność, której towarzyszy zmiana barwy ma zazwyczaj jedną konkretną przyczynę, czyli żelazo w wodzie o stężeniu przekraczającym dopuszczalne normy wody pitnej.
W ujęciach podziemnych pierwiastek ten występuje najczęściej na II i III stopniu utleniania, zarówno w formie rozpuszczonej, jak i w postaci koloidów i zawiesin. Związki żelaza na drugim stopniu utlenienia to najczęściej siarczan (IV) żelaza (II) oraz kwaśny węglan żelaza (II) utrzymujący się w wodzie w formie rozpuszczonej ze względu na obecność wolnego CO2 oraz braku dostępu powietrza. Jeśli dojdzie do kontaktu takiej wody z tlenem (szklanka z wodą pozostawiona na stole), zachodzi proces hydrolizy, w wyniku którego żelazo utlenia się, a CO2 zostaje uwolniony, według poniższego schematu.
Fe(HCO3)2 + 2H2O = Fe(OH)2+ 2H2O + 2CO2
Podczas reakcji z powietrzem może dochodzić do przemiany wodorotlenku żelaza (II) w wodorotlenek żelaza (III).
4Fe(OH)2 + 2H2O + O2 = 4Fe(OH)3
Z kolei związki żelaza (III) bardzo łatwo wytrącają się z wody, co powoduje zmianę barwy wody i nasila jej zmętnienie.
W niektórych studniach może dochodzić do rozwoju bakterii żelazistych, które tworzą na ściankach rur i filtrów lepki, śliski osad, tzw. biofilm oraz mogą sprzyjać tworzeniu się brunatnych osadów. To jednak nie wszystko! Niekiedy odpowiedź na pytanie jak usunąć mętność wody i jej brązowe zabarwienie jest znacznie bardziej złożona.
Wzrost poziomu wód gruntowych lub zmiana warstwy wodonośnej
Zmiany w poziomie wód gruntowych, np. po intensywnych opadach, roztopach lub długotrwałych suszach, mogą prowadzić do zmiany składu chemicznego wody, napływu wód z innych warstw geologicznych oraz uwolnienia osadów zalegających w rurze studziennej. W rezultacie do studni mogą dostać się związki organiczne lub zawiesiny, powodujące zmianę barwy wody.
Korozja instalacji i zanieczyszczenia wtórne
Brązowa woda to często skutek korozji metalowych elementów instalacji wodnej, zwłaszcza gdy:
- Rury są stalowe, ocynkowane lub wykonane z niskiej jakości materiałów
- Instalacja ma kilkanaście lub kilkadziesiąt lat
- Woda ma niskie pH (odczyn kwaśny), co przyspiesza procesy korozyjne
- Korodujące elementy mogą zanieczyszczać wodę cząstkami rdzy, nadając jej brunatny kolor
Czy brązowa woda w studni jest szkodliwa?
Zanieczyszczenie wody w studni, choć nie zawsze stanowi bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia:
- Może prowadzić do uszkodzeń instalacji i AGD (np. zmywarki, pralki)
- Utrudnia pranie i gotowanie
- Pogarsza walory estetyczne i smakowe wody
- Może prowadzić do skażenia mikrobiologicznego
Zawsze podkreślam, że choć na pierwszy rzut oka woda może wydawać się czysta, w rzeczywistości jej skład niekiedy znacznie odbiega od normy. Dlatego także ważne jest, aby w przypadku własnego ujęcia wykonać kompleksowe badanie parametrów wody zarówno pod kątem fizykochemicznym, jak i bakteriologicznym.
Piotr Pisarski
Woda z przekroczeniami żelaza nie nadaje się także do podlewania ogrodu, ponieważ pozostawia na roślinach i elewacji nieestetyczny osad. Szczególnie problematyczna jest zażelaziona woda w systemie nawadniania, gdyż może powodować problemy natury technicznej.
Co zrobić, gdy woda w studni jest brązowa?
Brązowa woda ze studni to sygnał, że należy podjąć konkretne działania. Pierwszym krokiem powinna być analiza wody w certyfikowanym laboratorium. Na podstawie otrzymanych wyników można zdiagnozować przyczynę problemu i dobrać odpowiedni system uzdatniania wody.
Odpowiednio dobrana metoda uzdatniania wody daje prawie natychmiastowe wyniki, w tym:
- Redukcja mętności
- Neutralizacja barwy, zapachu i smaku
- Brak osadów i zacieków na powierzchniach mających styczność z wodą oraz w elementach instalacji
- Niższe prawdopodobieństwo wystąpienia korozji
- Dłuższa żywotność zamontowanych w domu filtrów do wody, takich jak odwrócona osmoza, zmiękczacz wody, kolumna węglowa
Równolegle warto sprawdzić stan techniczny studni i instalacji – czasem barwa wody może wynikać z korozji rur, zalegających osadów lub obecności biofilmu.
Jak usunąć żelazo z wody ze studni?
Do redukcji stężenia żelaza w wodzie stosuje się profesjonalne odżelaziacze wody. W tej kategorii urządzeń największą popularnością cieszą się modele wykorzystujące wstępne napowietrzanie wody. W ten sposób działają klasyczne serie Ecoperla Ironitower i Ecoperla Sanitower, a także odżelaziacze z komorą sprężonego powietrza, takie jak Ecoperla Oxytower.
Odżelaziacze wody ze wstępnym napowietrzaniem mają opinię skutecznych, oszczędnych i ekologicznych, gdyż do regeneracji złoża wystarczy jedynie płukanie wodą.
Przy doborze odżelaziacza wody istotną rolę odgrywają takie parametry, jak odczyn pH czy utlenialność.
Odżelaziacze wody z automatyczną głowicą sterującą przeprowadzają ten proces automatycznie, dlatego są niezwykle wygodne w obsłudze. Podczas regeneracji, ziarna budujące złoże są poruszane i unoszone w taki sposób, aby nagromadzone z biegiem czasu osady mogły się wydostać. Kolejnym etapem jest płukanie formujące, dzięki któremu złoże jest “układane” wewnątrz butli i przygotowywane do dalszej pracy. Częstotliwość regeneracji zależy w dużej mierze od zużycia wody, a także stężenia żelaza oraz towarzyszącego mu manganu.
Inna grupa urządzeń, które poradzą sobie z nadmiernym stężeniem tego metalu w wodzie to odżelaziacze regenerowane preparatami chemicznymi, a także stacje wielofunkcyjne, w przypadku których do regeneracji stosuje się sól tabletkowaną.
Dlaczego woda ze studni robi się brązowa – podsumowanie
Brązowy kolor wody ze studni to sygnał, że doszło do zmian w jej składzie chemicznym lub biologicznym. Zazwyczaj problem wynika z obecności żelaza i manganu w wodzie, ale jego przyczyną może być również korozja instalacji, a nawet zmiany zachodzące w środowisku naturalnym. Aby przywrócić wodzie odpowiednią jakość i bezpieczeństwo użytkowania, niezbędna jest profesjonalna analiza wody i dobór odpowiednich metod jej uzdatniania.