W wodach mogą zdarzać się naprawdę różne zanieczyszczenia. Ale skąd właściwie wiadomo, kiedy jest ich zbyt wiele? Oczywiście dyktują to obowiązujące w Polsce normy jakości wody pitnej. Jakie dokładnie są? Na co należy zwrócić uwagę?
Osoby, które dostrzegają u siebie problem z jakością wody, bardzo często poszukują odpowiedzi na to, jakie są obowiązujące normy z tym związane. Często z tym pytaniem zwracacie się także do mnie. Postanowiłem zebrać wszystkie najważniejsze dane dotyczące norm substancji obecnych w wodzie w jednym miejscu, abyście mogli mieć do nich szybki, łatwy dostęp i mogli szybko znaleźć konkretną informację lub porównać dane z otrzymanymi wynikami profesjonalnej analizy wody. Temat pojawił się już w artykule: Jaka powinna być woda, którą spożywamy? Tutaj znajdziecie rozszerzenie i dopełnienie.
Dokumenty o normach jakości wody pitnej obowiązujące w Polsce
W Polsce najważniejszym dokumentem dotyczącym norm jakości wody pitnej jest Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Zostały w nim zawarte wszystkie najważniejsze wytyczne oraz dokładne normy, które przedstawię poniżej. To dokument, do którego muszą dostosować się wszystkie zakłady wodociągowe, firmy zaopatrujące w wodę oraz właściciele własnych ujęć. Obecnie obowiązujące rozporządzenie pochodzi z 2017 roku (Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2017 w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi).
Innym bardzo ważnym dokumentem, do którego dostosowywane są polskie normy wody pitnej, jest Dyrektywa Rady Unii Europejskiej w sprawie jakości wody pitnej. Najnowszy dokument pochodzi z 2020 roku i nosi nazwę Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/2184 z dnia 16 grudnia 2020 w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi.
Jakie są normy jakości wody pitnej w Polsce?
W Rozporządzeniu, czyli najważniejszym polskim dokumencie określającym normy wody pitnej, znajdziemy informacje związane z dopuszczalnymi stężeniami substancji chemicznych oraz wymagania organoleptyczne i mikrobiologiczne względem wody. Poniżej tabele dokładnie przedstawiające opisywane wartości.
Normy wody pitnej – właściwości fizykochemiczne wody pitnej
Normy wody pitnej – parametry chemiczne
| Parametry | Wartość parametryczna | Jednostka |
|---|---|---|
| Akrylamid | 0,10 | µg/l |
| Antymon | 5,0 | µg/l |
| Arsen | 10 | µg/l |
| Azotany | 50 | mg/l |
| Azotyny | 0,50 | mg/l |
| Benzen | 1,0 | µg/l |
| Benzo(a)piren | 0,010 | µg/l |
| Bor | 1,0 | mg/l |
| Bromiany | 10 | µg/l |
| Chlorek winylu | 0,50 | µg/l |
| Chrom | 50 | µg/l |
| Cyjanki | 50 | µg/l |
| 1,2-dichloroetan | 3,0 | µg/l |
| Epichlorohydryna | 0,10 | µg/l |
| Fluorki | 1,5 | mg/l |
| Kadm | 5,0 | µg/l |
| Miedź | 2,0 | mg/l |
| Nikiel | 20 | µg/l |
| Ołów | 10 | µg/l |
| Pestycydy | 0,10 | µg/l |
| Σ pestycydów | 0,50 | µg/l |
| Rtęć | 1,0 | µg/l |
| Selen | 10 | µg/l |
| Σ trichloroetenu i tetrachloroetenu | 10 | µg/l |
| Σ Wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych | 0,10 | µg/l |
| Trihalometany – ogółem (Σ THM) | 100 | µg/l |
Normy wody pitnej – wymagania organoleptyczne i fizykochemiczne
| Parametr | Wartość parametryczna | Jednostka |
|---|---|---|
| Glin (Al) | 200 | µg/l |
| Jon amonu | 0,50 | mg/l |
| Barwa | Akceptowalna przez konsumentów i bez nieprawidłowych zmian | |
| Chlorki | 250 | mg/l |
| Mangan | 50 | µg/l |
| Mętność | Akceptowalna przez konsumentów i bez nieprawidłowych zmian. Zalecany zakres wartości do 1,0 | NTU |
| Ogólny węgiel organiczny (OWO) | Bez nieprawidłowych zmian | |
| Stężenie jonów wodoru (pH) | 6,5–9,5 | |
| Przewodność elektryczna | 2.500 | µS/cm |
| Siarczany | 250 | mg/l |
| Smak | Akceptowalny przez konsumentów i bez nieprawidłowych zmian | |
| Sód | 200 | mg/l |
| Utlenialność z KMnO4 | 5,0 | mg/l O2 |
| Zapach | Akceptowalny przez konsumentów i bez nieprawidłowych zmian | |
| Żelazo | 200 | µg/l |
Normy wody pitnej – dodatkowe wymagania chemiczne
| Parametry | Wartość parametryczna | Jednostka |
|---|---|---|
| Twardość | 60–500 | mg/l |
| Srebro | 0,010 | mg/l |
| Magnez | 7–125 | mg/l |
| Bromodichlorometan | 0,015 | mg/l |
| Chlor wolny | 0,3 | mg/l |
| Chloraminy | 0,5 | mg/l |
| Σ chloranów i chlorynów | 0,7 | mg/l |
| Ozon | 0,05 | mg/l |
| Trichlorometan (chloroform) | 0,030 | mg/l |
Normy wody pitnej – ilość bakterii w wodzie pitnej
| Parametr | Wartość parametryczna - liczba mikroorganizmów [jtk lub NPL] | Wartość parametryczna - objętość próbki [ml] |
|---|---|---|
| Bakterie grupy coli | 0 | 100 |
| Ogólna liczba mikroorganizmów w 22°C | Bez nieprawidłowych zmian | |
| Clostridium perfringens (łącznie ze sporami) | 0 | 100 |
Normy wody pitnej – jak je sprawdzić u siebie?
Na koniec jeszcze kilka rad na temat tego, w jaki sposób można sprawdzić jakość wody u siebie. Jeśli chodzi o wodę czerpaną z wodociągów, warto zajrzeć na stronę lokalnego dostawcy. Zakłady wodociągowe są zobowiązane do publikacji danych związanych z jakością wody przesyłanej odbiorcom. To nie znaczy, że zawsze trafia do odbiorców o opisanej jakości. Niekiedy w budynku docelowym mogą być takie problemy z magistralą, ze właśnie tam woda ulega zanieczyszczeniu, jej jakość pogarsza się. Można więc pobrać próbkę wody z kranu i przeprowadzić w laboratorium badanie wybranych parametrów. Twardość wody można sprawdzić samodzielnie, przeprowadzając kropelkowy test twardości wody. Wyniki do odczytu dzięki kalkulatorowi twardości wody.
W odniesieniu do własnych ujęć wody, najlepszym sposobem będzie przeprowadzenie kompleksowej, profesjonalnej analizy wody. Warto wykonać analizę wody pod względem fizykochemicznym oraz mikrobiologicznym. To da pełny ogląd oraz możliwość optymalnego doboru rozwiązań do uzdatniania wody. Ile kosztuje takie badanie? O tym w artykule: Badanie wody ze studni – gdzie zrobić? Ile kosztuje?
Normy normami, ale nie wyobrażam sobie korzystać z kranówki bez filtra kuchennego. Nigdy nie ma przecież pewności, czy podczas przepływu przez magistralę do wody nie dostają się jakieś paskudztwa.