Mętność wody jest dość popularnym problemem, z którym borykają się zarówno właściciele własnych ujęć wody, jak i osoby korzystające z wody wodociągowej. Czy mętność wody stanowi duży problem? Czy z mętnej wody można swobodnie korzystać, czy jednak stanowi niebezpieczeństwo? Jak redukować mętność wody? Jak uzdatniać taką wodę?
Co to znaczy, że woda jest mętna?
Jeżeli pobierasz wodę ze studni, jeziora czy rzeki, to prawdopodobnie dotknął Cię problem zmętnienia wody. Najczęściej odpowiadają za to drobne cząsteczki stałe, występujące naturalnie w wodzie, która nie zostały przefiltrowane.
Mętna woda zawiera duże ilości zawieszonych cząsteczek ciał stałych, często tak małych, że mogą występować w fazie koloidalnej. Woda taka jawi się jako mętna, mglista lub mleczna. Czasem wraz z mętnością może występować pozorna barwa wody ze względu na kolor występujących osadów.
Gdy woda jest mętna jest to uciążliwe nie tylko ze względów wizualnych i estetycznych ale również użytkowych, a czasem zdrowotnych. Wodę taką powinno się uzdatniać, gdyż może mieć negatywny wpływ na naszą instalację wodną i urządzenia AGD.
Jak określić mętność wody?
Naukowo rzecz ujmując, mętność wody jest zdolnością wody do pochłaniania i rozpraszania promieni świetlnych. Wyraża się ją w jednostce NTU (nephelometric turbiolity unit). 1 NTU jest równy 1 mg/l SiO2 (w skali krzemionkowej). Mętność wody jest jednym z parametrów sprawdzanych podczas fizykochemicznej analizy wody. W przypadku wody przeznaczonej na cele spożywcze najczęściej sprawdza się rozproszenie światła w wodzie pod kątem 90 stopni. W badaniu stosuje się specjalne urządzenie zwane nefelometrem. Więcej informacji także w artykule: Na czym polega analiza wody?
Jaka powinna być mętność wody?
Wymagania dotyczące mętności wody użytkowej i spożywczej zostały podane w Dyrektywie Unii Europejskiej, jednak są dość ogólne oraz opisowe. Wskaźnik mętności powinien być według tego dokumentu utrzymywany na jak najniższym możliwym poziomie. W obowiązującym w Polsce Rozporządzeniu Ministra Zdrowia w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi znajdziemy informację, że mętność wody nie powinna przekraczać 1,0 NTU, jednak nie jest to wskaźnik wymagany do utrzymania za wszelką cenę. To zalecenie odnosi się do wody pochodzącej z każdego ujęcia.
Co powoduje mętność wody?
Mętność wody to głównie nierozpuszczalne składniki mineralne oraz substancje organiczne. Stałe cząstki występują w różnych rozmiarach. Większe zanieczyszczenia często mają tendencje do opadania i osadzania się na dnie, gdy woda jest niezmącona. Mniejsze mogą opadać bardzo powoli lub wcale. Zamiast tego są one zawieszone w wodzie. Pochłaniają promienie światła, co właśnie odpowiada za mętny wygląd wody.
Należy pamiętać o tym, że pojawienie się mętności wody nie zawsze świadczy o jej braku zdatności na cele spożywcze i użytkowe. Wszystko zależy od pochodzenia i rodzaju zanieczyszczenia odpowiedzialnego za tworzenie mętności wody. Źródła powstawania mętności wody należy upatrywać w:
- Miejscu ujęcia wody
- Stanie technicznym rur, przez które doprowadzana jest woda
- Właściwościach fizycznych wody
- Właściwościach chemicznych wody
- Występowaniu mikroorganizmów w wodzie
Mętność wody a zanieczyszczenia chemiczne
Do powstawania mętności wody mogą przyczyniać się różnego rodzaju substancje chemiczne zawarte w wodzie. To mogą być: tlenki żelaza, glinu, manganu, związki wapnia, organiczne substancje wielkocząsteczkowe. Choć te zanieczyszczenia niekiedy występują w naprawdę dużych przekroczeniach, najczęściej nie powodują uszczerbku na zdrowiu, za to naprawdę duże problemy techniczne. Mętność wody nie budzi zaufania u osób korzystających z takiej wody, może powodować przybrudzenia tkanin, przebarwienia na armaturze. Dużym kłopotem jest przytykanie przez osady instalacji oraz urządzeń korzystających z wody. Bardzo często przyczyną pojawienia się mętności wody są związki humusowe.
Mętność wody wynikająca ze skażenia mikrobiologicznego
Mętność wody może wynikać również ze skażenia mikrobiologicznego wody. Taką tendencję wykazały badania przeprowadzane zwłaszcza na wodzie powierzchniowej. Mętność wody mogą tworzyć: bakterie, pierwotniaki chorobotwórcze, plankton, sinica, glony. Te mikroorganizmy mają negatywny wpływ na właściwości organoleptyczne wody, jak smak czy zapach. Dodatkowo stanowią źródło substancji toksycznych. Mętność wody może mieć wpływ na rozwój mikroorganizmów w samej wodzie, jak i instalacji przez którą przepływa. Zwalczanie mętności wody jest niezwykle istotne, jeśli w celu likwidacji skażenia mikrobiologicznego, chcemy zdecydować się na lampę bakteriobójczą.
Problemy spowodowane przez mętność wody
Jeżeli mętność jest niewielka, to główny problem stanowi to, że jest estetycznie nieprzyjemna dla oka. Mętna woda po prostu nie wygląda czysto i nie budzi zaufania. Tak naprawdę może być całkowicie bezpieczna i dobra dla podstawowych zastosowań domowych. Zmętnienie wody może również powodować przebarwienia na umywalkach, armaturze czy bieliźnie. Może powodować osady i naloty oraz przytykać różne urządzenia.
Mętność wody może powodować ścieranie i erozję rur oraz kształtek. Wzrost drobnoustrojów jest kolejnym problemem. Zawiesina w wodzie może blokować sterylizację promieniami UV.
Jak usunąć mętność wody?
Istnieją różne systemy uzdatnia wody, które mogą być stosowane do usuwania osadów i mętności. Systemy te można podzielić na mniejsze filtry narurowe z wkładami filtracyjnymi oraz na stacje uzdatniające, wykorzystujące w regeneracji płukane złoża.
Filtry narurowe
Filtry narurowe są jednymi z najczęściej poszukiwanych i najchętniej wybieranych spośród urządzeń do uzdatniania wody (zajrzyj: Filtry mechaniczne – po co stosować i jaki wybrać?). Same w sobie, jeśli posiadają wkład mechaniczny, doskonale eliminują problem osadów oraz mętności. Wyłapują z wody drobne cząstki stałe, takie jak: żwir, piasek, iły, rdza. Najczęściej montuje się je ze względu na chęć ochrony całej instalacji sanitarnej w domu oraz podłączonych urządzeń AGD, korzystających z wody. Oprócz tego stanowią nieodłączny element wielu stacji uzdatniania wody. Na przykład przy montażu zmiękczacza wody lub stacji wielofunkcyjnej (filtra multifunkcyjnego) służą wstępnej filtracji wody, by cząstki mechaniczne nie uszkodziły elementów tych urządzeń. Z kolei między innymi po odżelaziaczu wody, pomagają w doczyszczeniu wody po wcześniejszym procesie.
Wkłady filtracyjne do filtrów narurowych dostępne są w wersji pianek i sznurków polipropylenowych 10″ i 20″ w wersji Slim i Big oraz rękawy filtracyjne poliestrowe lub nylonowe. Dostępne są również wkłady harmonijkowe, które mają zwieszoną powierzchnię filtracji. Stosuje się również filtry z siatki stalowej, ale są one mniej popularne. Filtry sedymentacyjne są dostępne w różnych rozmiarach oczek – od 1 do 300 mikronów. Są najbardziej skuteczne w usuwaniu niedużej mętności wody. Polipropylenowe wkłady filtracyjne mają żywotność od 6 do 24 miesięcy w zależności od jakości wody. Bardzo ważną kwestią jest to, w jaki sposób można prawidłowo dobrać filtr narurowy. Robi się to między innymi na podstawie mikronażu wkładów filtracyjnych. Praktyczne informacje na ten temat znajdziecie w artykule: Ile mikronów powinien mieć filtr do wody?
Dostępne są również filtry napylane srebrem, które mają dodatkowe zdolności bakteriostatyczne. Zabezpieczają filtry do wody pod kątem mikrobiologicznym. Przykładem takiej serii jest Atlas Filtri Sanic, cechujący się ogromną higieną całego procesu filtracji wody. Zarówno same klosze filtrów narurowych, jak i wkłady mechaniczne są pokryte specjalną powłoką bakteriostatyczną Microban®. Dzięki niej na powierzchni nie dochodzi do namnażania mikroorganizmów, które mogą być groźne. Więcej na temat samej technologii Microban® oraz serii Atlas Filtri Sanic można dowiedzieć się z artykułi: Technologia Microban® – co to takiego?
Gama filtrów mechanicznych posiada możliwość opłukania wkładów i usunięcia zanieczyszczeń do kanalizacji. Pozwala to na oszczędności przy wymienia wkładów. Taką możliwość zapewnia chociażby seria Atlas Filtri Hydra. Dodatkowo, montując filtr mechaniczny, można pozwolić sobie na zakup automatu uruchamiającego samoczynne płukanie wkładu. To ogromna wygoda. Więcej na temat tego dodatku napisałem już w artykule: Filtry samoczyszczące z automatycznym płukaniem.
Kolumna filtracyjna
Drugi system do usuwania mętności i stałej zawiesiny z wody do znacznie większe zbiorniki ciśnieniowe. Stosuje się głowicę sterujące ręczne lub automatyczne do wykonywania płukań urządzenia. Do usuwania zanieczyszczeń stosuje się piaski, drobne żwirki, zeolity i inne minerały. W zależności od zastosowanego medium filtracyjnego, żywotność takiego urządzeni to 5-10 lat. Po tym czasie należy wymienić złoże. Bardzo ważne jest aby regularnie płukać urządzenie.
Przykładem kolumn filtracyjnych Ecoperla Sedimentower S, w skład której wchodzą trzy modele z różną ilością złoża wewnątrz. To urządzenia działające w oparciu o wysokiej jakości komponenty oraz trwałe materiały. Linia działa dzięki ręcznym głowicom sterującym, co znacznie obniża koszty eksploatacji oraz zapewnia swobodę sterowania działaniem oraz regeneracją. Zastosowane złoże filtracyjne cechuje trwałość, wydajność oraz duża powierzchnia filtracyjna. Kolumna filtracyjna nie wymaga żadnych środków chemicznych do regeneracji. Do płukania wystarczy wyłącznie woda. To sprawia, że są bardzo ekologicznymi i ekonomicznymi systemami.
Kolumny filtracyjne świetnie sprawdzają się jako jeden z etapów dużych stacji uzdatniania wody. Dobrze radzą sobie przy występowaniu dużej ilości zanieczyszczeń mechanicznych, w tym na przykład iłów (przeczytaj: Kurzawka w studni – jak się jej pozbyć?, Jak usunąć iły z wody?). Przed podjęciem decyzji dotyczącej zakupu akurat takiego urządzenia, warto skonsultować się z ekspertem. Tu wszystko zależy od warunków panujących w konkretnym gospodarstwie domowym. W niektórych przypadkach wbrew pozorom lepiej sprawdzą się filtry narurowe, w innych kolumny filtracyjne. Najlepiej zgłosić się w celu domówienia szczegółów i warunków.
Mętność i osady w wodzie to częsty problem
Mętność oraz osady w wodzie są dość często występującym problemem. Może przydarzyć się zarówno w przypadku wody pochodzącej z własnego ujęcia, jak również pobieranej z lokalnej sieci. Na szczęście rozwiązanie jest dość proste, skuteczne, a do tego ekonomiczne w eksploatacji.
Nawet jeśli mętność nie występuje w wodzie na co dzień, warto zdecydować się w gospodarstwie domowym na założenie filtra mechanicznego na początku instalacji. Oczyści wodę z cząstek mechanicznych, które mogą przedostawać się wraz z wodą na przykład podczas awarii lub prac konserwacyjnych.
